Hastalar ortopedi polikliniğe sıklıkla her iki diz eklemi etrafında ağırlaşan ağrı, dizlerde birebir anda ya da farklı vakitlerde oluşan şişme, bacaklarda eğilme şikayeti ile başvururlar. Ağrı hastalığın erken devrinde uzun yol yürüyünce ve çok merdiven inip çıkarken olurken hastalık ilerledikçe hasta yürümeye başlandığı anda başlar ve gece uykudan uyandıracak boyuta kadar gelebilir.
Diz eklemi bedenin en çok yük taşıyan eklemidir ve travmaya açık bir eklemdir. Eklemi oluşturan 3 kemik yapı (femur, tibia ve patella) mevcuttur ve bu kemiklarin eklemi oluşturan uçlarında 4-5 mm kalınlığında kıkırdak yapı bulunur. Ayrıyeten diz için beslenmeyi sağlayan eklem sıvısı (sinovyal sıvı) kıkırdakların beslenmesinde aktiftir. Dizin kayma hareketi bu kıkırdak yapılar üzerinden ve ağrısız halde gerçekleşir. Kıkırdak yapının bozulmasına neden olan patolojiler sonrası dizde, halk ortasında “sıvı kaybı” olarak ta bilinen diz eklem kireçlenmesi (gonartroz) gözlenir.
Diz eklem kireçlenmesi nedenleri ortasında en sık gözleneni nedeni tam olarak bilinmeyen ancak çeşitli nedenler yahut bunların kombinasyonu sonucu oluşan “Primer (birincil) Osteoartrit” hastalığıdır. Bu hastalıkta ileri yaşlarda sinovyal sıvı içinde kıkırdağa ziyan veren hususlar oluşması sonrası eklem kıkırdağında bozulma oluşmaktadır. Bunun dışında “Sekonder (ikincil) osteoartrit” denilen ve muhakkak çeşitli sebeplere bağlı kıkırdak bozulması da gözlenmektedir. Bu nedenler ortasında travma, eklem yapılarının geçirilmiş kırıkları, erken yaşta menisküslerin alınması, tedavi olmayan ön çapraz bağ yırtıkları, geçirilmiş diz eklemi enfeksiyonu sekeli, romatizmal hastalıklar sayılabilir.
Hastalar ortopedi polikliniğe sıklıkla her iki diz eklemi etrafında ağırlaşan ağrı, dizlerde tıpkı anda ya da farklı vakitlerde oluşan şişme, bacaklarda eğilme şikayeti ile başvururlar. Ağrı hastalığın erken devrinde uzun yol yürüyünce ve çok merdiven inip çıkarken olurken hastalık ilerledikçe hasta yürümeye başlandığı anda başlar ve gece uykudan uyandıracak boyuta kadar gelebilir. Beraberinde menisküs yırtığı olan hastalarda artan eklem sıvısının diz arkasın kaçması sonrası diz art boşlukta kistler (Baker kisti) oluşabilir. Son etaba gelene kadar bir çok hasta rehabilitasyon, diz iğneleri, PRP tedavisi ve/veya kapalı diz eklem ameliyatları geçirmektedirler.
Hastalar bir ortopedist tarafından ayrıntılı hastalık kıssası alındıktan sonra diz eklemine özel muayene teknikleri ile kıymetlendirilir. Muayene sonrası ön teşhis oluştuktan sonra “basarak” çekilen iki istikametli ve mukayeseli diz radyografileri ve belden aşağısını tek grafide gösteren “ortoröntgenografi” istenmektedir. Kireçlenme hastalarında eklem aralığında kapanma, “osteofit” denilen kemik çıkıntılar gözlenmesi ve kıkırdak altında minik kistler gözlenmesi tanıyı koydurmaktadır.
Hastalarda hastalığın evrelerine nazaran tedavi şekillenmektedir. Çok erken evrelerede kilo verme, rehabilitasyon, tabanlık, aygıt dayanağı, diz içi enjeksiyonlar (Viskosuplemantasyon, PRP) uygulanabilir cerrahi dışı tedavi sistemleridir. Dizin tamamının etkilenmediği ve yalnızca dizin iç tarafındaki kıkırdakların etkilendiği hastalarda “Yüksek tibial osteotomi” denilen ve hem ağrıyı azaltan hem de protezi geciktirecek kemik düzeltme ameliyatı uygulanabilmektedir. Biraz daha ilerlemiş hastalarda “Unikondiler diz protezi” dediğimiz ve yalnızca dizin iç tarafına yapılan kısmi protez uygulanabilmektedir. Dizin tamamını tutmuş ve ilerlemiş kireçlenme hastalarında ise “Total diz protezi” hastalarda tahlil sağlamaktadır.
Diz protezi dizin önünden açık kesi ile girilerek eklemin oluşturan kemiklerin bozulmuş olan uçlarının kesilip özel setler yardımıyla metal alaşım (Cr-Co-Mo) ve kalın polietilenden oluşan implantlar ile yeni eklem çizgisinin oluşturulmasıdır. Cerrahi sonrası enfeksiyon, pıhtı oluşması (emboli) ve çok nadiren görülebilen damar yaralanması komplikasyonlar ortasındadır. Hastalar bir gün sonra dayanakla yürütülmektedir.
Hangi şikayetler görülür ?
- Sıklıkla her iki diz eklemi etrafında ağırlaşan ağrı,
- Dizlerde birebir anda ya da farklı vakitlerde oluşan şişme
- Erken devrinde uzun yol yürüyünce ve çok merdiven inip çıkarken ağrı,
- İlerleyen periyotta ağrı hasta yürümeye başladığı anda başlar ve gece uykudan uyandıracak boyuta kadar gelebilir.
