Journal of American Medical Association’da 2008’de yayınlanan araştırma, diyabetin depresyonda, depresyonun da diyabette rol oynadığına ait deliller ortaya koymuştur. Depresif olmayanlarla karşılaştırıldığında, depresyon seviyesi yüksek olanlarda diyabet gelişme ihtimali neredeyse % 50 daha fazla bulunmuştur.
Genel nüfus ile karşılaştırıldığında, depresif bireylerde sigara içme, çok yeme, daha az antrenman yapma, ve çok kilolu olma eğilimi daha fazla olduğundan, tüm bu olumsuz faktörler diyabet riskini arttırmaktadır. Golden’in çalışması, tüm bu faktörlerin depresyonlu deneklerdeki yüksek diyabet oranlarına katkıda bulunduğunu ortaya koymuştur.
Ama diğer faktörlerin de etyolojide rol oynadığı düşünülüyor. Bir endokrinolog olan Golden, depresyonun birtakım fizyolojik değişikliklere yol açmak suretiyle insanları diyabete yatkın hale getirdiğinden kuşkulanmaktadır. Depresyon hem kortizol üzere gerilim hormonlarının hem de enflamasyona yol açan başka moleküllerin seviyelerini yükseltmekte ve bu kimyasallar da diyabet oluşumuna katkıda bulunmaktadır.
Depresyon, diyabetin yanı sıra öteki birçok hastalıkta da rol oynamaktadır. Depresyonun yüksek oranda kalp hastalığı, inme, osteoporoz ve tahminen de demans ile alakalı olduğunu bilimadamları yıllardır biliyorlardı. Gerilim hormonları ve enflamatuvar moleküller tüm bu hastalıklarda rol oynuyor. Depresyon ve diyabet ortasındaki bağ, sosyoekonomik seviye ile enteresan bir halde yakından alakalı görünüyor. Michigan Üniversitesi’nden Mezuk’un yaptığı ve American Journal of Public Health’de yayınlanan yeni bir çalışmada, depresif olup da eğitim seviyesi lise yahut daha altı olanlarda diyabet olma riski % 200 daha fazla bulunmuştur.
Tetiklemede faal olan taraf hangisidir? Diyabet mi, psikiyatrik problemler mı? Aslında her ikisi de olabilir. Kronik gidişli bir hastalık olarak diyabet psikiyatrik problemleri tetikleyebilir. Öte yandan depresyonda ya da kimi psikotik tablolarda kişi kendine gereğince bakmadığı, beslenmesi bozulduğu ve hareketsiz kaldığı için diyabetin erken ortaya çıkışını tetikleyebilir. Ayrıyeten psikotik tablolarda kullanılan birtakım ilaçlar da çok kilo alımına neden olarak diyabeti tetikleyebilir.
Diyabet hastalarının %18’inde tedavi gerektiren psikiyatrik problemler yaşanmaktadır. Yani 5 diyabet hastasından birinin psikiyatrik dayanağa gereksinimi vardır, fakat bu hastaların yalnızca 10’da birinin psikiyatrik hastalığı tanımlanabilmektedir.
Kadınlarda depresyon ve yeme bozuklukları, erkeklerde ise cinsel fonksiyon bozukluğu daha sık görülmektedir. Psikoterapi diyabet tedavisinin en kıymetli kesimlerinden biridir. Böylelikle hastanın ahengi kolaylaştırılıp diyabete bağlı komplikasyonların gelişimi geciktirilebilir. Gerilimli durumlarla başa çıkma stratejileri geliştirilerek gerilime bağlı kan şekeri düzensizlikleri azaltılabilir.
Tıbbi tedaviye karşın kan şekeri düzenlenemeyen olgularda ise gerilim ve tasa değerli faktörler. Diyabet tanısı alan hastalarda farklı emosyonel yansılar ve ahenk zahmetleri sıklıkla karşılaşılan problemler. Kronik gidişli, çeşitli sınırlamalara yol açan ve bireyin komplikasyonlarla baş etmesini gerektiren bir hastalık olması nedeniyle, hastalar yeni ömürlerine ahenk konusunda zahmet çekiyorlar. Bağımsızlıklarını kaybetme derdi, vücut fonksiyonlarında daha fazla bozulma olacağına ait kaygılar, cinsel yetersizlikte artma olacağına ait dertler sık sık gözlenmekte.”
Diyabetli bireyler ve Depresyon tedavisi
Depresyon; İstek kaybı/Dikkat kaybı/Unutkanlık/ Gelecekle ilgili olumsuz düşünmenin yol açtığı bir kadro tedaviye uyumsuzluk durumlarına yol açabilir. Burumda diyabetli birey istek kaybı/dikkat kaybı, unutkanlık, gelecekle ilgili olumsuz düşünme sebebiyle;
- Önerilere uymama
- İlacı sistemli kullanmama
- Önerilen fizikî aktivite/diyeti uygulamamaya başlayabilir.
Diyabet ile depresyonun tedavisi, şeker denetimi ve depresyon belirtilerini izleyen eşgüdümlü bir yaklaşım gerektirir. Ruhsal ve tıbbi bakımı, tıbbi izlem, kişisel diyabet eğitimi ve kâfi toplum takviyesi en tesirli tedavi bileşenleridir. İlaç tedavisinin yanı sıra;
- Motivasyonel terapi/Stres yönetimi
- Baş etme hünerlerini artırma/ Olay yönetimi
- Bilişsel Davranışcı Terapi uygulanan tekniklerdir.
Takibinizi yapan tabip yahut sıhhat profesyoneli, diyabetli bireyin durumunu da dikkate alarak en uygun tedaviyi önerir.