Bu bozukluğun temel özelliği, ruhsal nedenlerle orta çıkan bellek, şuur, kimlik bilgisi yahut çevrenin
algılanmasının kaybıdır. Rastgele bir beyin hasarı kelam konusu değildir. Belirtiler bir unsurun ya da
genel tıbbi bir durumun direkt fizyolojik tesirlerine bağlı değildir. Bu bozukluğun nedeni bireyde ciddi
bir ruhsal travma yaratan bir olaydır (örneğin, fizikî ya da cinsel suistimal, taciz). Bu olay yakın
vakitte olmuş ya da çocukluk çağında yaşanmış olabilir.
Bu başlık altında 4 hastalık ele alınır
Dissosiyatif Amnezi: Esas bozukluk, çoklukla travmatik olan ya da gerilim doğuran değerli kişisel
bilgileri (ismini, nerde yaşadığını, ne iş yaptığını, annesinin babasının kim olduğunu vb.) sıradan bir
unutkanlıkla açıklanamayacak bir biçimde anımsayamama durumudur.
Dissosiyatif Füg: En önemli bozukluk geçmişi unutup, birden beklenmedik bir biçimde konutundan ya da
alışageldiği işyerinden ayrılıp gitmektir. Hasta gittiği yerde geçmişinden büsbütün kopuk bir formda yeni
bir hayat kurabilir.
Birey kısmen ya da büsbütün şahsî kimlik karışıklığı yaşar ya da büsbütün yeni bir kimliğe bürünür.
Dissosiyatif amnezi ve fügün tedavisinde; ekseriyetle hafıza kaybı çok geçmeden düzelebildiği için sabırlı
davranmak ve bir müddet beklemek ekseriyetle kâfi olabilmektedir. Bireyin gerilim kaynağından uzak emin
ve emniyetli bir ortamda bulunması faydalıdır. Psikoterapinin, psikososyal gerilim etmenlerinin ve hastanın
başa çıkma yollarının belirlenmesi ve uygun yollarla başa çıkma hünerlerinin kazanmasına yardımı
olmaktadır.
Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (Çoğul Kişilik Bozukluğu): İki ya da daha fazla birbirinden farklı kimliğin ya
da kişilik durumunun varlığı (alter kişilik). Bu kimliklerden her birinin kendi içinde epey süreklilik
gösteren etraf ve benlik algısı, alaka kurma ve fikir biçimi vardır.
Bu kimliklerden ya da kişilik durumlarından en az ikisi kişinin davranışlarını vakit zaman denetim
altında fiyat.
Önemli şahsî bilgiler sıradan bir unutkanlıkla açıklanamayacak bir biçimde unutulur.
Bazı olaylarda belirtiler nedeniyle ilaç kullanılması gerekse bile psikoterapi tercih edilmektedir. Terapi
sürecinde geçmişte yaşanılan travmanınele alınması, kişiliklerin bir ortaya getirilerek bir bütün
oluşturulması ve bütünleşme sonrası ortaya çıkan sorunların tahlili üzerine çalışılır.
Depersonalizasyon Bozukluğu: Kişinin mental süreçlerinden ya da vücudundan ayrıldığı hissinin olduğu
ya da güya bunlara dışarıdan bir gözlemciymiş bakıyor olduğu, daima ya da yineleyen yaşantılarının
olmasıdır.
Depersonalizasyon yaşantısı sırasında gerçeği kıymetlendirme yetisi bozulmaz.
Tedavide depersonalizasyon öteki bir bozukluğa (panik atak, depresif bozukluk, şizofreni vd.) bağlı
olarak ortaya çıkmışsa öncelikle onun tedavi edilmesi gerekmektedir. Altta yatan psikososyal stres
etmenleri ya da ruhsal rahatsızlıklara uygun terapi yolları kullanılabilmektedir.
