- “DIŞLANAN BABA” SENDROMU
Özellikle birinci bebeğin doğumu aileler için çok değerli dönüm noktalarından birisidir. Hamileliğe kadar sadece eş rolü üstlenmişken hamilelikle birlikte ebeveyn rollerini de üstlenmeye başlarlar. Bayanlar için annelik rolünü üstlenmek kendi vücudunda büyüyen canlıyla birinci günlerden bağ kurmak esasen olağandır.Çoğu bayanın bu devri dikkatin daha kendisine ve kendi vücuduna yöneldiği, içinde büyüyen yavruya yönelik hayaller kurmaya başladığı, bir manada etraftaki herşeyden bu ortadan eşinden de duygusal olarak uzaklaştığı bir devirdir. Lakin bir yandan da bayan etrafındaki insanların dayanağına daha bağımlıdır, kendisi ilgisini tümüyle kendi içindeki canlıya ve hasebiyle kendine yöneltirken etrafındaki bireylerden, bilhassa de eşinden tıpkı şeyi yapmasını bekler. Kocası onun en çok ilgi ve dayanak beklediği kişidir. Bayan için dikkat ve ilginin kendisine yönelmesi doğaldır. Fakat misal biyolojik değişiklikler erkeklerde yaşanmadığından erkek için eşinin nasıl bir ruh hali içinde olduğunu anlamak hiç kolay olmaz. Tam bilakis erkek duygusal olarak kendisinden uzaklaşan, adeta diğer bir alemde yaşamaya başlayan bir bayan görür karşısında….
Çevredeki herkes anne adayı ile ilgilenirken babanın neler hissettiği, neler yaşadığı üzerinde pek durulmaz. Meğer bu süreç erkekler için de epey güç bir devirdir. Bilhassa birinci defa baba olacak erkeklerin kendi kimlikleri ve rolleri konusunda bir değişim geçirmeleri gerekir. Baba da kendi içinde doğacak çocuğa ait sorumlulukları üstlenmeye yönelik bir hazırlık yapma gereği hisseder. Baba olmaya ait hayaller ve beklentiler onun zihninde kendi babası ile münasebetlerini, kendi ailesindeki annelik babalık rollerini tekrar canlandırır. Çocuklukta idealize ettiği baba kavramı ile kendisini kıyaslar ve bu rolü doldurup dolduramayacağı konusunda tasa yaşar. Bir çok baba adayı için yaklaşan babalık heyecanlı ve etkileyici bir tecrübedir. Fakat ebeveyn olma sorumluluğu ile ilgili tasalar yaşamak da doğaldır. Kendisinin bu işi başarıp başaramayacağı konusunda kuşkular yaşarken bir yandan da bebeğin getireceği sorumluluklar onu ürkütür. Ailenin artan ekonomik ihtiyaçlarını karşılayıp karşılayamayacağı konusunda dertler yaşayabilir.
Babalar eşlerinin geçirdiği değişimle ilgili de çok karmaşık hisler yaşarlar. Eşinde ortaya çıkan bedensel değişiklikler, onun içinde büyüyen yavru, babayı bir yandan heyecanlandırırken bazen de tam bilakis eşinin vücudunu bu türlü bir değişim içinde görmekten ötürü huzursuzluk duyar. Kendisini cinsel eşini kaybetmiş üzere hisseder. Cinsel bağ konusunda çekingenlik ve tasa yaşamaya başlar.
Eşinin bütün ilgisini ve gücünü hamileliğe yöneltmiş olması erkeklerde sıklıkla terkedilmişlik duygusu yaratır. Erkeğin de kendisi ile tıpkı hisleri paylaştığını düşünen bayan kocasından takviye ve ilgi beklerken erkek kendisini dışlanmış, uzaklaştırılmış hissetme sürecine girer
Birçok bayan eşlerinin hamilelikte kendisiyle gereğince ilgilenmediğinden yakınır. Hayal kırıklığı ve yalnızlık hisseder, kırgınlıklar yaşar ve eşinden duygusal olarak daha da uzaklaşır. Bu onu daha da tutarsız davranmaya sevkeder. Bir yandan eşinin ilgi ve takviyesine ihtiyaç duymakta fakat öbür yandan da beklediği takviyesi eşinde göremediği için ona kızmakta, kırılmaktadır. Erkek ise eşinin sinirliliğinden, duygusal iniş çıkışlarından, birbirini tutmayan isteklerinden bunalmıştır. Her iki taraf da birbirinden anlayış ve ilgi bekleyip bunu uygun biçimde söz edemediğinde irtibatın kopması kaçınılmazdır.
Burada erkekler ve bayanlar ortasındaki sorun çözme üsluplarındaki farklılıkları da göz önünde tutmak gerekir. Birçok erkek bir problemle karşılaştığı, kaygılı ya da üzgün olduğunda konuşmamayı ve içine kapanmayı tercih eder. Bir kasvet yaşıyor olma fikri birden fazla vakit erkekler için zayıflıkla eş manalı olduğunda bu hislerinin dışardan farkedilmesini istemezler. Bilhassa de güçlü olmaları gerektiğine inandıkları bir periyotta zayıf görünmek, zayıf hissetmek erkek için kabul edilebilir değildir. Bayanlar ise meseleleri lisana getirme paylaşma konusunda daha rahattırlar. Onların karşılıklı paylaşma beklentisine karşılık erkek kendisini kapattığında hayal kırıklığı ve küslükle reaksiyon verirler.
Hamilelik sürecinde eşler bu kısır döngünün içine girmişlerse, doğum sonrası da durumun farklı olması beklenemez. Anne ile bebek ortasında kurulan yakın bağ ve annelerin bakım verme fonksiyonunu üstlenmesi babaların çocuğun bakım dışında bir ihtiyacı olmadığı, kendisine ekmek parası kazanma dışında bir sorumluluk düşmediği izlenimi yaşamasına neden olur. Birçok babanın kendi ebeveynlik rolü ile ilgili başı karışıktır. Kendilerini ebeveyn olarak yetersiz hisseder, bu rolden uzak durdukları sürece daha rahat olduklarını farkederler. Bu derece duygusal karışıklığa, sorumluluk üstlenmeye, kendilerini yetersiz hissettikleri bir alanda çaba girmeye hazır değillerse uzak durmak en kolay yoldur. Eş de hayal kırıklıklarının yarattığı kırgınlıkla onu uzaklaştırdığında döngü tamamlanır. Baba dışlandığını hisseder ve kopar. Bu süreçte aslında ne karı ne de kocanın cürmü vardır. Her iki taraf da insan bağlarındaki karmaşıklığın kendilerine açtığı bir tuzağa düşmüş üzeredirler. Karşılıklı duygusal reaksiyonlarının ilgilerini yıprattığını bilseler de mahzur olamazlar.
Eşler ortası alakada duygusal ihtiyaçlarına karşılık bulamayan karı kocanın bu devirde bu ihtiyaçlarını doyuracak öteki alanlara yöneldikleri görülür. Anne çocukla çok yakın, bağımlı bir bağlantı tipine yönelirken baba işinde ya da dışardaki bağlarında doyum aramaya başlar. Bilhassa de annenin ebeveynlikle ilgili kararlarda babayı dışarda bırakan tutumu babanın bir kere daha kendini dışlanmış hissetmesine neden olur. Yapılan çalışmalar aldatmaların en sık olduğu devrin birinci çocuğun doğumundan sonrakı bir yıl olduğunu göstermektedir ki yukarda anlatılan ve hamilelikte başlayarak giderek eşlerin birbirinden uzaklaşmasına neden olan sürecin kesinlikle ki bunda çok değerli rolü vardır.
İki eşin birbirlerinin takviyesi ve ilgisine en çok ihtiyaç duydukları bu türlü bir periyotta bu kadar uzaklaşmaları bebek için de büyük bir talihsizliktir. Zira bakım vermeye yardım etmedeki rolüne ek olarak babaların bebeklerin ruhsal gelişiminde kıymetli rol oynadıklarını, bilhassa babanın daha karşılıklı fizikî aktiviteye dayanan oyunlarının bebeğin dugusal denetim mahareti kazanmasında kıymetli rolü olduğunu araştırmalar göstermektedir. Bundan daha değerlisi evlilik alakasının kalitesinin bozuk olması anne-bebek ilgisine ziyan vermekte, annenin yaşadığı korkular, duygusal iniş çıkışlar bebeğin ruhsal durumuna direkt yansımakta, bağlanma bağlantısını etkilemektedir.
Unutmamak gerekir ki ailedeki tüm gelişim periyotları üzere birinci çocuğun doğumu da yaşanan gerilimi arttıracak, bir kadro değişiklikleri mecburî kılacak ve her iki eş için de zorluklar getiren bir periyottur. Bir çocuğun dünyaya gelmesi bayan ve erkeğin sırf bedensel olarak bir ortaya gelmesi demek değildir. Ferdî hayat hikayelerinin ve aile hikayelerinin de birleşmesi demektir. Dünyaya gelen varlık anne babadan farklı lakin tıpkı vakitte onların hikayelerini taşıyan yeni bir kişilik olacaktır.
Hamilelikle başlayan bu süreç bir yandan evlilik bağını güçlendirecek, bir yandan münasebete büyük bir gerilim yükleyecektir. Anne ve babalar kendilerini bekleyen zorlukların şuurunda olur, olumlu ve olumsuz hislerini karşılıklı tabir edebilir ve ortaya çıkacak sorunları nasıl çözeceklerini gerçekci biçimde planlayabilirlerse aile bu güçlü imtihandan gelişerek ve olgunlaşarak çıkar. Düzgün işleyen evlilikte yaşanan karşılıklı olumlu hisler anne ve babanın çocukları ile ilgisine yansır. Çocuklar da anne ve babaları ile bağlarında daha çok yakınlık sıcaklık ve itimat duygusu hissederek gelişirler.
