- “DIŞLANAN BABA” SENDROMU
Özellikle birinci bebeğin doğumu aileler için çok değerli dönüm noktalarından birisidir. Hamileliğe kadar sırf eş rolü üstlenmişken hamilelikle birlikte ebeveyn rollerini de üstlenmeye başlarlar. Bayanlar için annelik rolünü üstlenmek kendi vücudunda büyüyen canlıyla birinci günlerden bağ kurmak zati olağandır.Çoğu bayanın bu devri dikkatin daha kendisine ve kendi vücuduna yöneldiği, içinde büyüyen yavruya yönelik hayaller kurmaya başladığı, bir manada etraftaki herşeyden bu ortadan eşinden de duygusal olarak uzaklaştığı bir devirdir. Lakin bir yandan da bayan etrafındaki insanların dayanağına daha bağımlıdır, kendisi ilgisini tümüyle kendi içindeki canlıya ve hasebiyle kendine yöneltirken etrafındaki bireylerden, bilhassa de eşinden birebir şeyi yapmasını bekler. Kocası onun en çok ilgi ve takviye beklediği kişidir. Bayan için dikkat ve ilginin kendisine yönelmesi doğaldır. Lakin misal biyolojik değişiklikler erkeklerde yaşanmadığından erkek için eşinin nasıl bir ruh hali içinde olduğunu anlamak hiç kolay olmaz. Tam aksine erkek duygusal olarak kendisinden uzaklaşan, adeta diğer bir alemde yaşamaya başlayan bir bayan görür karşısında….
Çevredeki herkes anne adayı ile ilgilenirken babanın neler hissettiği, neler yaşadığı üzerinde pek durulmaz. Halbuki bu süreç erkekler için de epey sıkıntı bir devirdir. Bilhassa birinci defa baba olacak erkeklerin kendi kimlikleri ve rolleri konusunda bir değişim geçirmeleri gerekir. Baba da kendi içinde doğacak çocuğa ait sorumlulukları üstlenmeye yönelik bir hazırlık yapma gereği hisseder. Baba olmaya ait hayaller ve beklentiler onun zihninde kendi babası ile ilgilerini, kendi ailesindeki annelik babalık rollerini yine canlandırır. Çocuklukta idealize ettiği baba kavramı ile kendisini kıyaslar ve bu rolü doldurup dolduramayacağı konusunda tasa yaşar. Bir çok baba adayı için yaklaşan babalık heyecanlı ve etkileyici bir tecrübedir. Fakat ebeveyn olma sorumluluğu ile ilgili dertler yaşamak da doğaldır. Kendisinin bu işi başarıp başaramayacağı konusunda kuşkular yaşarken bir yandan da bebeğin getireceği sorumluluklar onu ürkütür. Ailenin artan ekonomik ihtiyaçlarını karşılayıp karşılayamayacağı konusunda dertler yaşayabilir.
Babalar eşlerinin geçirdiği değişimle ilgili de çok karmaşık hisler yaşarlar. Eşinde ortaya çıkan bedensel değişiklikler, onun içinde büyüyen yavru, babayı bir yandan heyecanlandırırken bazen de tam bilakis eşinin vücudunu bu türlü bir değişim içinde görmekten ötürü huzursuzluk duyar. Kendisini cinsel eşini kaybetmiş üzere hisseder. Cinsel münasebet konusunda çekingenlik ve telaş yaşamaya başlar.
Eşinin bütün ilgisini ve gücünü hamileliğe yöneltmiş olması erkeklerde sıklıkla terkedilmişlik duygusu yaratır. Erkeğin de kendisi ile birebir hisleri paylaştığını düşünen bayan kocasından dayanak ve ilgi beklerken erkek kendisini dışlanmış, uzaklaştırılmış hissetme sürecine girer
Birçok bayan eşlerinin hamilelikte kendisiyle gereğince ilgilenmediğinden yakınır. Hayal kırıklığı ve yalnızlık hisseder, kırgınlıklar yaşar ve eşinden duygusal olarak daha da uzaklaşır. Bu onu daha da tutarsız davranmaya sevkeder. Bir yandan eşinin ilgi ve takviyesine ihtiyaç duymakta lakin öbür yandan da beklediği takviyesi eşinde göremediği için ona kızmakta, kırılmaktadır. Erkek ise eşinin sinirliliğinden, duygusal iniş çıkışlarından, birbirini tutmayan isteklerinden bunalmıştır. Her iki taraf da birbirinden anlayış ve ilgi bekleyip bunu uygun biçimde söz edemediğinde irtibatın kopması kaçınılmazdır.
Burada erkekler ve bayanlar ortasındaki sorun çözme üsluplarındaki farklılıkları da göz önünde tutmak gerekir. Birçok erkek bir sıkıntıyla karşılaştığı, telaşlı ya da üzgün olduğunda konuşmamayı ve içine kapanmayı tercih eder. Bir badire yaşıyor olma fikri birden fazla vakit erkekler için zayıflıkla eş manalı olduğunda bu hislerinin dışardan farkedilmesini istemezler. Bilhassa de güçlü olmaları gerektiğine inandıkları bir periyotta zayıf görünmek, zayıf hissetmek erkek için kabul edilebilir değildir. Bayanlar ise problemleri lisana getirme paylaşma konusunda daha rahattırlar. Onların karşılıklı paylaşma beklentisine karşılık erkek kendisini kapattığında hayal kırıklığı ve küslükle reaksiyon verirler.
Hamilelik sürecinde eşler bu kısır döngünün içine girmişlerse, doğum sonrası da durumun farklı olması beklenemez. Anne ile bebek ortasında kurulan yakın bağ ve annelerin bakım verme fonksiyonunu üstlenmesi babaların çocuğun bakım dışında bir ihtiyacı olmadığı, kendisine ekmek parası kazanma dışında bir sorumluluk düşmediği izlenimi yaşamasına neden olur. Birden fazla babanın kendi ebeveynlik rolü ile ilgili başı karışıktır. Kendilerini ebeveyn olarak yetersiz hisseder, bu rolden uzak durdukları sürece daha rahat olduklarını farkederler. Bu kadar duygusal karışıklığa, sorumluluk üstlenmeye, kendilerini yetersiz hissettikleri bir alanda gayret girmeye hazır değillerse uzak durmak en kolay yoldur. Eş de hayal kırıklıklarının yarattığı kırgınlıkla onu uzaklaştırdığında döngü tamamlanır. Baba dışlandığını hisseder ve kopar. Bu süreçte aslında ne karı ne de kocanın cürmü vardır. Her iki taraf da insan ilgilerindeki karmaşıklığın kendilerine açtığı bir tuzağa düşmüş üzeredirler. Karşılıklı duygusal reaksiyonlarının bağlarını yıprattığını bilseler de pürüz olamazlar.
Eşler ortası bağlantıda duygusal ihtiyaçlarına karşılık bulamayan karı kocanın bu periyotta bu ihtiyaçlarını doyuracak başka alanlara yöneldikleri görülür. Anne çocukla çok yakın, bağımlı bir münasebet cinsine yönelirken baba işinde ya da dışardaki münasebetlerinde doyum aramaya başlar. Bilhassa de annenin ebeveynlikle ilgili kararlarda babayı dışarda bırakan hali babanın bir kere daha kendini dışlanmış hissetmesine neden olur. Yapılan çalışmalar aldatmaların en sık olduğu periyodun birinci çocuğun doğumundan sonrakı bir yıl olduğunu göstermektedir ki yukarda anlatılan ve hamilelikte başlayarak giderek eşlerin birbirinden uzaklaşmasına neden olan sürecin kesinlikle ki bunda çok değerli rolü vardır.
İki eşin birbirlerinin dayanağı ve ilgisine en çok ihtiyaç duydukları bu türlü bir periyotta bu derece uzaklaşmaları bebek için de büyük bir talihsizliktir. Zira bakım vermeye yardım etmedeki rolüne ek olarak babaların bebeklerin ruhsal gelişiminde kıymetli rol oynadıklarını, bilhassa babanın daha karşılıklı fizikî aktiviteye dayanan oyunlarının bebeğin dugusal denetim marifeti kazanmasında kıymetli rolü olduğunu araştırmalar göstermektedir. Bundan daha değerlisi evlilik bağının kalitesinin bozuk olması anne-bebek bağlantısına ziyan vermekte, annenin yaşadığı tasalar, duygusal iniş çıkışlar bebeğin ruhsal durumuna direkt yansımakta, bağlanma münasebetini etkilemektedir.
Unutmamak gerekir ki ailedeki tüm gelişim devirleri üzere birinci çocuğun doğumu da yaşanan gerilimi arttıracak, bir grup değişiklikleri zarurî kılacak ve her iki eş için de zorluklar getiren bir periyottur. Bir çocuğun dünyaya gelmesi bayan ve erkeğin sadece bedensel olarak bir ortaya gelmesi demek değildir. Ferdî hayat hikayelerinin ve aile hikayelerinin de birleşmesi demektir. Dünyaya gelen varlık anne babadan başka fakat tıpkı vakitte onların hikayelerini taşıyan yeni bir kişilik olacaktır.
Hamilelikle başlayan bu süreç bir yandan evlilik bağını güçlendirecek, bir yandan münasebete büyük bir gerilim yükleyecektir. Anne ve babalar kendilerini bekleyen zorlukların şuurunda olur, olumlu ve olumsuz hislerini karşılıklı tabir edebilir ve ortaya çıkacak sorunları nasıl çözeceklerini gerçekci biçimde planlayabilirlerse aile bu kuvvetli imtihandan gelişerek ve olgunlaşarak çıkar. Âlâ işleyen evlilikte yaşanan karşılıklı olumlu hisler anne ve babanın çocukları ile ilgisine yansır. Çocuklar da anne ve babaları ile münasebetlerinde daha çok yakınlık sıcaklık ve itimat duygusu hissederek gelişirler.