“Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu” genelde ilkokul çağında belirtilerin netleştiği, dikkati bir mevzu üzerinde uzun mühlet sürdürememe, ders üzere zihinsel efor gerektiren etkinliklerden çabuk sıkılma, mümkün olduğunca bu türlü aktiflikleri geciktirme ve çok hareketlilikle giden bir tablodur. Kimi çocuklarda çok hareketlilik olmayıp yalnızca dikkat eksikliği belirtileri olurken, kimi çocuklarda yalnızca çok hareketlilik birtakım çocuklarda da hem dikkat eksikliği hem çok hareketlilik bir ortadadır. Yalnızca dikkat eksikliği olan çocuklar biraz daha geç fark edilebilir zira genelde daha sakin, uyumlu çocuklardır.
“Hiperaktivite” dediğimiz kavramla ise hem çok hareketlilik hem dürtüsel davranışları kastediyoruz. Çok hareketlilik dediğimiz ise yaşıtlarına nazaran çok daha hareketli olan, daima kıpır kıpır, kıpırtılı, yerinde oturmakta zorlanan ve hareketliliğinden ötürü hayatı bir halde etkilenen çocukları kastediyoruz. Kimi aileler çocuklarının o denli çok hareketli olmadığını söylemektedir lakin daima bir kıpırtı hali, eli ayağının bir biçimde oynaması da aslında bizim için bir belirti. Burada kıymetli nokta çocuğun yalnızca biraz daha faal, biraz daha enerjik, hayatı pek yolunda giden derslerde yahut meskende sorun yaşamayan, arkadaşlarıyla pek uyumlu bir çocuk mu yoksa hareketliliğinden dolayı hayatta kayıpları olan, hayatı etkilenen bir çocuk mu olduğuna karar vermek. Pekala bu çocukların hayatları nasıl etkileniyor? Bazen kazalar geçiriyorlar, bazen istemeden olsa da arkadaşlarının yaralanmasına sebep olabiliyorlar, bazen oyunlarda sıralarını bekleyemedikleri için toplumsal alanda, bağlantılarında zorluklar yaşıyorlar ve derslerde sabit oturamadıkları için bazen dersin sistemini bozabildiklerinden sık sık öğretmenlerinden ikazlar alabiliyorlar ya da meskende ebeveynlerinden. Tabi bunun dışında okulda dikkatlerini uzun mühlet derse veremediklerinden, meskende ekstra bir çalışma yapmadıklarından ve kitap okuma üzere faaliyetlerden sıkıldıklarından akademik muvaffakiyetleri giderek düşmeye başlar, hatta bir müddet sonra okula gitmeye isteksizlik başlayabilir. Yaş ilerleyip ders notları düştükçe, öğretmenler ve ebeveynlerden ihtarlar arttıkça bu çocuklar özgüvenlerini yitirmeye başlar ve bazen akabinde bir depresyon gelir. Bazen bu çocuklar aileleri, öğretmenleri tarafından umudun kesildiği çocuklar olduğundan, yaşıtları tarafından dışlandıklarından ve sınıfta günah keçisi olduklarından davranım sorunları geliştirmeye başlarlar ve davranım sorunları olan öteki çocuk/genç kümeleriyle birlikte takılmaya başlarlar. Tabi bunların akabinde da sigaraya başlama, husus kullanımı ve riskli davranışlar gelebilir. Münasebetiyle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu dediğimiz durum yalnızca kolay bir tablo değildir, devamında öbür problemleri getirir, ebeveynlerle çocuğun ortasında çatışmalı bağlantıya yol açar ve çocuk ve ergenin kimliğinde olumsuz tesirler bırakmaya başlar.
Tedavide ise bilimsel çalışmalarda en aktif formül ilaç tedavileri olmakla bir arada davranışçı prosedürler de yer almaktadır. Buradan ebeveynlere ve öğretmenlere sesleniyorum “lütfen sorunlar artıp, ilgiler bozulup, akademik muvaffakiyet tabana vurmadan, çocukta özgüven düşüklüğü, depresyon yahut davranım sorunları yerleşmeden bir uzmandan takviye alın”.
