Dikkat Eksikliği Nedir?
Dikkat eksikliği kişinin bilhassa sevmediği işlere odaklanamama, sevdiği işlere ise çok odaklanma kusurudur. Dikkat eksikliği olan çocuklar vakit planlamasında zorluk çekerler ve anne babaları tarafından daima işini yapması konusunda uyarılırlar. Hastalığın ortaya çıkış hikayesi çoklukla çocuğun beyninin yanlış eğitilmesi, münasebetiyle kusurlu davranışsal alışkanlıklar edinmesiyle alakalıdır. Dikkat eksikliği kesinlikle çocuklukta başlar ve ekseriyetle 7 yaşından evvel birinci dikkat eksikliği belirtileri görülür. Dikkat eksikliği sorunu yaşayanların %30-50 si erişkinlikte de rahatsızlığın tesirlerini göstermeye devam eder.
Dikkat Eksikliği Nasıl Giderilir?
Örneğin yemek yedirmeye çalışılan çocuğa birebir anda televizyon seyrettirilmesi, dikkatinin yaptığı iş üzerine odaklanmamasını sağlar ve çocuğa yanlışlı bir bildiri verilmiş olur. Oyun oynayan çocuğun önüne bütün oyuncakların birden yığılması benzeri bir tesire sahipken, yanlışsız olan yaklaşım oynamak istediği oyuncağı seçmesi istenerek tek bir oyuncakla vakit geçirmesidir. Emsal biçimde son yıllarda yaygınlaşan tabletler üzerinden bir yazı okumaya çalışmak ekranda yazıyla birlikte beliren pek çok hareketli semboller sebebiyle dikkatin yazıya verilmesini güçleştirmekte, yazıyı bu formda okumaya alışan çocukların, durağan yazıları ya da kitabı okurken zorlanıp sıkıldıkları gözlemlenmektedir. Televizyon izlerken daima kanal değiştirmek, çocuğun sıkıldığı anda uğraşını sürdürmekten vazgeçmesini ve dikkatinin öbür yere kaymasını pekiştireceğinden tek bir kanal seçilerek seyretmesine dikkat edilmelidir. Çocuğun ders çalışmaya alıştığı atmosferin de dikkat üzerinde değerli tesiri bulunmaktadır. Konutta külliyen sessiz bir ortamda ders çalışmaya alışan bir çocuk ise azamî sessizliğin sağlanamadığı ortamlarda çalışmaya odaklanmada zahmet yaşar. Yaşı ilerledikçe dış ortamlarda çalışmak zorunda kaldığında bunu daha da fazla hissetmektedir.
Dikkat Eksikliği Tedavisi
Sol frontal lob aktivitelerindeki bozukluğun odaklanma ve ağırlaşmada zorluklara neden olabildiğinin düşünülmesi nedeniyle dikkat eksikliği, biyolojik istikameti olan, genetik olarak aktarılabilen bir rahatsızlık olarak tanımlansa da, ilaç tedavisinin muhakkak bir yaşa gelindiğinde tek başına işe yarayacağını söylemek yetersizdir. Dikkatini toplayamadığı için öğrenmede zahmet yaşayan bir çocuk, ilaç tedavisiyle dikkatini arttırmak için takviye alsa dahi, geçmişte yaşadığı dikkat eksikliğine dayalı öğrenme zorluğu nedeniyle, yıllarca uğraşmasına karşın öğrenme sorunu yaşamış ve bu nedenle zihninde ders çalışmayı yorucu, sıkıcı, karşılığını alamadığı bir uğraş olarak kodlamıştır. Geçmiş tecrübesine dayalı olarak çalışmaktan hiç bir vakit zevk almamış, öğrenmenin, okuyup anlamanın keyfini hissetmemiş bir birey, dikkat eksikliği sorununu ilaçla giderip dikkatini belirli bir çalışmaya odaklayabilse dahi, geçmişteki davranışsal öğrenmesi nedeniyle bu şartlanması üzerine psikoterapi takviyesi almadan alışkanlığından vazgeçmede zorlanacaktır.
Dikkat eksikliğinin erişkinlikte devam etmesi halinde tedavinin düzelmesi zorlaşır. Kişi yıllarca dikkat dağınıklığının külfetini çektiğinden ötürü, hem kendisi hem de etrafı tarafından durum yıllarca bir kişilik bozukluğu olarak değerlendirilmiş olabilir.
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği
Dikkat eksikliği sırf çocuklarda değil yetişkinlerde de görülmektedir. Dikkat dağınıklığı olan şahıslar yapılması gereken işin başına oturduklarında başlayıncaya kadar son derece zorluk çeker, vakit kaybederler. Direk bir işe girişmek yerine pek çok alakasız işi ortaya sıkıştırarak çevresel işlerle uğraşırlar. Dikkat eksikliği olan kişi daima yenilik arama ve ödül arama davranışı stantlar. Gerilime toleransı azdır ve çabuk öfkelenir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?
Halk ortasında yaygın bilinen bir yanlış, dikkat eksikliği ile hiperaktivite bozukluğunun her vakit bir ortada görüldüğünün düşünülmesidir. Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğunun birlikte görülme sıklığı yüksek olmasına karşın, dikkat eksikliği olan birtakım insanların hipoaktif olmaları da kelam mevzusudur. Hipoaktif olan bireyler Hiperaktiflerin bilakis sessiz, sakin, içine kapalı şahıslar olabilirler. İçe kapanık bir haldeyken tıpkı vakitte dikkat dağınıklığı yaşayabilirler.
Hiperaktif bireylerde yerinde duramama, dikkat gerektiren durumlarda sabırsızlık, karşı tarafı dinleyememe, çabuk dağılma, aktivitelere başlamakta zorluk çekme üzere meseleler gözükürken bu yapılacak olan işleri ertelemelerine sebep olur. Hiperaktivitenin nörolojik bir yanı bulunmakla birlikte limbik sistemden kaynaklanan frenleme zahmetiyle bağ bir dürtüsellik sorunu bulunduğundan kelam edilebilir. Odaklanma gerektiren işleri yapmakta zahmet yaşarlar. Hiperaktif şahıslar işini kaybetme, münasebetlerinin ve evliliklerinin bozulması üzere psikososyal meseleler yaşayabilirler. Kimi durumlarda güya öbür insanların varlığını ve onlarla birlikte hareket ettiklerini kodlamakta zorluk yaşayabilir, fark etmeden başkaları yokmuşçasına hareket edebilirler.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu erkeklerde bayanlara nazaran 4 kat daha fazla görülmektedir.
