DEHB(dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) toplumda % 7-8 sıklığında görülen bir hastalıktır. Bu kadar sık görülmesine karşın önemsizleştirilen, kişinin hayatını kısıtlayan, ömür akışını olumsuz etkileyen, şahıslar ortası ilgileri bozan, genetik kökenli bir hastalıktır. Dehb çocuklukta hatta anne karnında başlayan, genç erişkinlik devrine kadar % 60-70 devam eden bir bozukluktur. Dikkat eksiliği ve hiperaktivite birbirinden çok farklı özellikte iki bozukluk olup, beynin birebir bölgesinden kaynaklandığı için birlikte kıymetlendirilir. Başka ayrı görülebildiği üzere ikisinin bir ortada görüldüğü karışık tip de vardır. Bu yazımda Dikkat Eksikliği Bozukluğu (DEB) yaşayanları tanıtmaya çalışacağım; Dikkat eksikliği; kişinin yaşına, bulunduğu sosyo kültürel duruma nazaran konsantre olmada zahmet çekme, dikkati sürdürememe ve dış etkenlerle çabuk dağılma, unutkanlık, dalgınlık, dağınıklık ve dikkat, sabır istenen işlerden sıkılma, kaçınma davranışı göstermektir. Şayet yapılan iş zevk veren cümbüş emelli ise pür dikkat olunur, sorumluluk ve disiplin isteyen bir iş ya da ödev ise dikkat dağınık olur. Hiperaktivite ise; kişinin yaşına ve bulunduğu sosyo kültürel yapıya nazaran çok hareketli, çok konuşan, sabırsız, telaşlı, yerinde duramayan bir durumun sergilenmesidir. Dikkat eksikliği olan çocuklar her yaş kümesine nazaran farklı formda gözlemlenir. Bu müşahede öğretmenleri ile okuldaki tavrı, ebeveynleri ile konuttaki ve dış ortamdaki tavrına nazaran kıymetlendirilir. Okuldaki dikkat eksikliğini tanımlayan örnekleri verecek olursak öğretmenlerinden şu cümleleri duyabiliriz. -Aslında çok zeki bir çocuk fakat kendisini derse vermiyor. -Sürekli dışarıya bakıp güya hayal aleminde dolaşıyor. -Bedeni burada lakin ruhu gezintide. -Soru sorduğumda dinlememiş üzereyken yeniden de hakikat yanıt verebiliyor. -Yazısı çok berbat ve sistemsiz. -Ödevlerini daima eksik yapıyor derste de defterine olmadık karalamalar yapıyor. -Rehber öğretmeninin verdiği onlarca ders programını şimdi uygulayabilmiş değil. -Sürekli eşyalarını kaybediyor ya da konuttan getirmeyi unutuyor. -Dersi kaynatıp arkadaşlarının da dikkatini dağıtıyor. -Çoğu vakit derste uyukluyor ya da oflayıp pufluyor. -Sırasından düşecek üzere bütün vücudunu pelte üzere bırakıyor.-Ne vakit hangi soruyu cevaplayacağını kestiremiyorum en zoru bilebiliyor en kolayı bilmeyebiliyor. -Çoktan seçmeli sorularda çok kusur yapıyor, yanıt anahtarında kaydırma yapıyor. -Sınav sorularını vaktinde bitiremiyor önemsemiyormuş üzere görünüyor. -Çok kolay süreç kusuru yapıp bildiği soruyu kaçırıyor. Anne ve babasına nazaran dikkat eksiliği olan çocukların tanımlanması ise şu cümlelerle oluyor. -Bilgisayar oyunlarına ya da televizyona verdiği dikkatin onda birini dersine verse zehir üzere olacak. -Futbolcu isimlerini ezberlediği üzere çarpım tablosunu ezberlese içim yanmaz. -Dersin başında çıtırtı çıksa dikkati dağılan çocuğu top patlasa televizyonun başında ayıramıyoruz. -Eli işte gözü oynaşta misali ders yaparken ders dışı her şeye hakim. -Bakkala gidip almasını istediğimiz şeylerin eksik gelmediğini hiç görmedik. -Ders çalışmak için yaptığı hazırlık mühletinin yarısı kadar çalışsa kâfi. -Odasının dağınıklığından bıktık artık. -Hadi oğlum, haydi kızım biraz çalış demekten yorulduk artık. -Ne vakit ders çalışmaya odasına göndersek o gün neler yaşadığını anlata anlata bitiremez. Bu ve buna benzeri benzetmelerin derecesi dikkat eksikliği bozukluğunun tartısına nazaran değişmektedir. Dikkat eksikliğinde beynin ön tarafındaki bölge olan frontal bölgede yetmezlik vardır. Bilginin işlendiği, yönetici, yürütücü fonksiyonelliği olan bu bölgede dopamin, noradrenalin isimli norotransmiter seviyelerinde ve geçişlerinde sorun olduğu düşünülmektedir. Dikkat yalnızca konsantrasyon ya da bir şeyin üzerinde durabilmek, ders çalışabilmek değildir. Birebir vakitte planlama yapabilme, ehemmiyet sırasına nazaran düzenleme, vakti düzgün kullanabilme, ayırt edebilme, dikkati sürdürebilmedir. Dikkat eksikliğinde planlama yapamama çok sık görülür. Daima bir ders programı çıkarma lakin daha birinci günlerinde uygulayamama vardır. Anne babalar artık ders yaptırmaktan çok ders programıyla uğraşmaktan bıkmışlardır. “Bu sefer kesin uyacağım”, “Bu ay hepsini toparlayacağım”, “Artık eskisi üzere olmayacak” kelamları daima boşa çıkmıştır. Tabi ki burada dikkate kıymet kıymetli bir şey de ailesi ve öğretmenlerinin gözünde inanç kaybı yaşaması ve buna bağlı olarak da kendisinde de özgüven kaybı yaşanması kaçınılmaz son olabiliyor. Bu durumda içine kapanık, kendini söz etmekte zorlanan biri olarak dikkati çekiyor. Çok berbat bir devrimizde moralimizin bozuk ve zihnimizin ağır olduğu durumlarda nasıl ki dalgın oluyorsak çocuklar için de bu böyledir. Yani depresyon ya da korku bozukluklarında dikkat dağılabilir ve isteksizlik olabilir. Dikkat eksikliği diyebilmemiz için artık bunun çabucak her gün hissedilir bir durum olması gerekiyor. Dikkat de muhakkak bir performans gösterilmesi gereken bir şey olduğuna nazaran çocuklarımıza haksızlık edip, onlarla çatışıp, mutsuz, gergin, isteksiz bir sürece sürüklemiş oluruz. Dikkat eksikliğinde işleri değer sırasına nazaran koymakta da sıkıntılar yaşanır. Temel değerli olan işi güç geldiğinden diğer işleri daima öne koyarak vakit kaybeder ve sonra hiç vaktim kalmadı deyip hayıflanmaya başlar. Yorgun düştüğü içinde temel işi yerine getiremeyip uyuya kalır. Dikkat eksikliği olan bir çocuğa sorumlulukları hatırlatılıp yapmasını istediğinizde güya dünya başına yıkılmış üzere mazeretler üretip kaçmaya başlar. Pekala dikkat eksikliği hepimizde azda olsa yok mu? Evet herkeste bir ölçü dikkat eksikliği var lakin günlük hayat akışını, eğitimi, işi, işleyişi bozacak kadar olduğu vakit kesinlikle tedavisi gerekir. Her vakit ilaç kullanmak tek şart mu dersek elbette ki kimi davranışlar ve yeni alışkanlıklarda bir yere kadar yararlı olur, aile dayanağı faaldir. Ancak ilacın faal olduğu bir durumda kesinlikle ondan faydalanmak lazım.
3 dakika okuma süresi
