Depresyon günümüzde giderek artan bir ruhsal hastalıktır. Depresyonun neden olduğu şikayetlerle kliniklerimize son periyotlarda giderek artan ölçüde bir müracaat olmaktadır. Bilhassa yüz yılımızda giderek artan gerilimli ömür olayları bireylerin depresyona girmesinde büyük rol oynamaktadır.
Depresyonun nedenleri ortasında içsel ve dışsal faktörler değerli rol almaktadır. Kimi insanın depresyona girmesinde genetik faktörler daha değerli rol oynarken kimi beşerde çevresel stresör faktörler daha değerli rol oynayabilmektedir. İster içsel faktörler isterse dışsal faktörler rol alsın depresyon kesinlikle bir psikiyatri uzmanı nezaretinde tedavi edilmelidir. Vaktinde ve yanlışsız tedavi edilmeyen depresyon ilerleyen yıllarda depresyonun tekrarlamasına ya da hastalığın ağırlaşmasına neden olmaktadır.
Depresyon asla zayıf karakterli olmak ya da şımarık olmakla alakalı bir durum değildir. Birden fazla vakit hastanın yakınlarının ‘’kafana takma geçer, sen halledersin, her şeyi düşünme, biraz dolaş, kendine vakit ayır düzelirsin vb’’ telaffuzları depresyondaki şahısların kendilerini daha makus ve çaresiz hissetmelerine neden olmaktadır.
Eğer depresif şikayetleriniz gün geçtikçe ilerliyorsa ve toplumsal ve mesleksel işlevselliğinizde azalmaya neden oluyorsa birinci yapmanız gereken bir psikiyatri uzmanına danışmak olmalıdır.
DEPRESYON NE SIKLIKTA GÖRÜLÜR?
Yapılan çalışmalarda majör depresyonun hayat uzunluğu sıklığı erkeklerde %12 bayanlarda %25 lere kadar yükselebilmektedir. 1 yıl içinde bayanların %15 inin erkeklerinde %8 inin depresyonda olduğu saptanmıştır. Bayan ve erkekler ortasında depresyon sıklığının bu kadar farklı olmasının altında çeşitli faktörler rol almaktadır.
KADINLARDA DEPRESYON NEDEN DAHA SIK GÖRÜLÜR?
Kadınlarda depresyonun erkeklerden daha fazla görülmesinin nedenleri ortasında şunlar sayılabilir:
-Erkeklerin şikayetlerini daha fazla gizlemesi ve doktora başvurmayı ihmal etmeleri
-Erkeklerin depresyonun belirtilerini gizlemek için alkol, unsur üzere değişik harekete vuruş biçimlerini denemeleri
-Kadınlarda doğum, menstürel periyot üzere ek biyolojik faktörlerin etkisi
-Kadınların çevresel gerilimli durumlara daha fazla maruz kalması
-Kadınların fizikî, cinsel istismar üzere travmatik olaylara daha sık maruz kalması sayılabilir.
AİLESİNDE DEPRESYON OLANLARIN DEPRESYONA GİRME RİSKİ DAHA MI FAZLA?
Aile bireylerinden birinde bile depresyon olması öteki aile üyelerinde de depresyonun görülme riskini 2-3 kat civarında arttırmaktadır. Yapılan ikiz çalışmalarında, çift yumurta ikizlerinin birinde depresyon olduğunuda öbür kardeşin depreyona yakalanma riski %67, tek yumurta ikizlerinden birinde depresyon olduğunda öbür kardeşin depresyona yakalanma riski %76 saptanmıştır.
ŞU DURUMLARDA DEPRESYONA DAHA YATKIN OLURSUNUZ
-Kadın olmak
-Anne, babanın erken yaşlarda kaybı
-Anksiyete bozukluğuna sahip olmak
-Alkol-Madde kullanımının olması
-Travmatik ömür olayları
-Fiziksel, cinsel istismar öyküsü
-Boşanmış ya da evlenmemiş olmak-Sosyoekonomik krizler yaşamak
-Bazı ilaçları kullanıyor olmak
-Tansiyon, şeker, guatr, kanser vb kronik hastalıklara sahip olmak
DEPRESYONUN BELİRTİLERİ NELERDİR
-Mutsuz, keyifsiz bir yüz sözünüzü sizin ya da etrafınızdaki insanların farketmesi
-Hemen çabucak gün uzunluğu süren hayattan zevk almama hali
-Boşluk duygusu, evvelce zevk aldığınız aktivitelerden zevk alamam
-Beyninizi güya durmuş, çalışmıyor üzere hissetme
-Gün uzunluğu devam eden korkulu düşünceler
-Olumsuz fikirlerden kendini alıkoyamama
-Sabahları uyanmada zahmet yaşama, yataktan çıkmak istememe
-İşe gitmekte isteksizlik, dikkati toplayamama, konsantrasyon sıkıntıları, unutkanlık
-Günlük işlerinizin gözünüzde büyümesi ve bir türlü organize olup işe başlayamama
-Uyku ölçüsünde azalma ya da artma
-İştahta artma ya da azalma
-Cinsel istekte azalma ya da isteksiz olma hali, (ereksiyon, erken boşalma, uyarılma sorunları)
-Sosyal aktivitelere katılmak istememe
-Motivasyon kaybı
-Eskiden zevk aldığınız aktivitelerden zevk alamama
-Giderek yalnızlaşma isteği, insanlara tahammülsüzlük, gerginlik
-Ani öfkelenme, sabırsızlık
-Günlük şahsî bakımınızda giderek azalma hali (banyo, makyaj, kuaför vb bakım gereksinimlerinizi yapmak istememe)
-Gelecekle ilgili ümitlerinizin azalması, geleceğe dair olumlu plan yapamama
-Suçlu hissetme, kendini suçlama, kıymetsiz hissetme
-İlerleyen hadiselerde intihar düşünceleri
-Hezayan, halüsinasyon, dereaalizasyon, depersanzlizasyon vb bulgular.
DEPRESYONDAYIM NE YAPMALIYIM?
Her insan hayatının kimi periyotlarında kendini mutsuz, keyifsiz hissedebilir. Kimi ömür olayları ile baş etmek bazen hepimiz için sıkıntı olabilir. Öncelikle her mutsuzluğun depresyon olmadığını bilmek gerekir. Yaşamış olduğumuz mutsuzluk hali çok şiddetliyse ve neredeyse tüm günümüzü yaşamamıza pürüz olmaya başlıyorsa bu yüzden konut, iş, toplumsal yaşantımızı dürdürmekte meseleler yaşıyorsak öncelikle bir psikiyatri uzmanları tarafından değerlendirilmemiz gerekmektedir. Şayet yaşamış olduğumuz şikayetlerin nedeni depresyon ise psikiyatri uzmanı tarafından başlatılacak olan tedavi formülü ile tedavimize belirtilen mühlet boyunca devam etmemiz gerekmektedir. Çoğunlukla yaklaşık 3 -4 hafta içinde kendimizi daha âlâ hissetmeye başlayacak ve gündelik hayatımıza dönüş yapacağızdır. Bazen ağır depresyonlarda bu müddet biraz daha uzayabilmektedir. Şayet erken devirde bu güzelleşmeyi görüp tedavimizi yarım bırakırsak hastalığın büyük ihtimalle tekrarlayabileceğini aklımızdan çıkarmamalıyız.
DEPRESYON TEDAVİSİNDE UYGULANABİLECEK YÖNTEMLER
-Antidepresan ilaç tedavileri
-Psikoterapi yöntemleri
-Transmanyetik ikazım tedavisi
-EKT tedavisi
DEPRESYON TEKRARLAR MI?
İlk depresyon atağının yaşayan şahısların tertipli tedavi ve takip sonrasında %85’ i güzelleşmektedir. Kalan %15 lik kısım ise ilerleyen devirlerde ikinci depresyon atağını yaşamakta ve bu durum kronik bir hal almaktadır. Depresyon şahsa has tekniklerle tedavi edilmesi ve erken periyotta tedaviye başlanması tedavi talihini arttırmaktadır. Kimi depresyon hadiselerinde tek başına ilaç ya da psikoterapi tesirli olurken ekseriyetle ilaç tedavisine eklenecek olan psikoterapi metodu ile muvaffakiyet oranları artmaktadır. Bilhassa gerilimle baş etme marifetlerinin geliştirilmesi, çevresel gerilimli olaylara dayanma gücünün arttırılması kişinin ilerleyen periyotlarda ikinci depresyon atağından koruyabilmektedir.
HANGİ DURUMLARDA DEPRESYONUN TEKRARLAMA RİSKİ ARTAR?
-Depresyonun 60 yaş ve üstünde başlamış olması
-Erken ve sistemli tedavi edilmeyen hastalarda
-Süregen depresyon varlığında
-Geçmiş yıllarda depresyon atağı geçirenlerde
-Tedavi sonrası kalıntı belirtilerin (unutkanlık, dikkat dağınıklığı, isteksizlik, donukluk vb) bulunması
-Madde- alkol kullanımı olması
TEKRARLAMA RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
-Doktorumuzun önerdiği tedaviyi nizamlı bir halde devam ettirmeli
-Doktorun tekliflerine uymalıyız
-Her gün sistemli antrenman, beslenme alışkanlığı kazanmalıyız.
-Uyku hijyenimize dikkat etmeliyiz
-Stresli olaylarla baş etme mahareti kazanmalıyız
-Psikoterapi formülle ile baş etme hünerleri kazanıp, hayat biçimimizi gerekirse değiştirmeliyiz.
-En azından tedavi müddetince alkolden uzak durmalıyız.
DEPRESYON İNTİHARA SÜRÜKLER Mİ?
Erken periyotta ve tertipli tedavi olmayan hastaların depresif bulguları şiddetlenmekte ve bu hastaların yaklaşık %25 i intihar teşebbüsünde bulunabilmektedir. Depresyon sanıldığının tersine çok önemli bir beyin hastalığıdır. Bu rahatsızlığı kişinin profesyonel bir takviye almadan üstesinden gelmesi pek mümkün değildir. Tedavi edilmeyen bireylerde depresyon ilerlemekte mevcut şikayetlere halüsinasyonlar, hezeyanlar, intihar fikirleri eklenebilmektedir. Siz ya da bir yakınınızın depresyonda olduğunu düşünüyorsanız kesinlikle bir psikiyatri uzmanına müracaatınızı öneririm.
ANTİDEPRESANLA BİRLİKTE ALKOL KULLANILIR MI?
Alkol kullanımı antidepresanların tesirini azaltmakla birlikte asıl tehlike nöbet ihtimalini tetikleme ihtimalidir. Bu yüzden antidepresan ilaçlarla birlikte alkol kullanımı önerilmez. Ayrıyeten alkol kullanımı depresif bulgularıda tetiklemektedir.
DEPRESYONUN EN TESİRLİ TEDAVİSİ NEDİR?
Depresyon tedavisinde birçok metot uygulanmakla birlikte sıklıkla ilaç ve psikoterapi metotlarından yararlanılmaktadır. Depresyon tedavisi bireye mahsus yapılmaktadır. Maalesef depresyon tedavisinde kullanılan antidepresan ilaçlar çoğunlukla bilinçsiz bir formda kullanılmakta ve önemli problemlere neden olabilmektedir. Şayet depresyon tedavisinde bir antidepresan kullanılacaksa bunun psikiyatri uzmanı tarafından başlatılmasında ve nizamlı aralıklarla takip edilmeniz gerekmektedir. Tüm ilaçlarda olduğu üzere antidepresan ilaçlar da yalnızca doktor denetiminde kullanılmalıdır.
Depresyon tedavisinde uygulanan ikinci usul ise psikoterapidir. Psikoterapi metotları ile depresyon tedavi edilmektedir. Bilhassa hafif depresyonlarda öncelikli tercih psikoterapi olmaktadır. Şayet depresyon orta ve ağır şiddetli ise kesinlikle tedaviye ilaç tedavisinin eklenmesi hayati ehemmiyet taşır. Zira psikoterapi usullerinin yararlı olabilmesi uzun vadede mümkündür. Tedavinin psikoterapi mi, ilaç tedavisi mi olacağını kesinlikle psikiyatri doktoruna danışarak alınmalıdır. Tedaviniz psikoterapi ile devam edecekse dahi sizi bu hizmeti sizi takip eden psikiyatri doktoru ya da onunla birlikte çalışan psikoterapistle ilerletmeniz yararınıza olacaktır.
Yapılan çalışmalarda uzun vadede ilaç tedavisine eklenecek olan psikoterapi tekniğinin hastalığın ilerlemesini önlediği ve tekrarlama mümkünlüğünü azalttığı saptanmıştır. Kliniğimizde de her danışan kişisel olarak değerlendirilmekte hastalığının şiddetine ve durumuna nazaran bir yol haritası çıkarılmakta, ilaç ve psikoterapi metotları ile tam düzelme hedeflenmektedir.