Günümüzde gitgide artan obeziteye yol açan nedenlerden biri de depresyon… Depresyon beden metabolizmasını yavaşlatarak obeziteye davetiye çıkarıyor. Araştırmalar depresyondaki bireylerin yiyeceklerle beyindeki ödül merkezini uyarma yoluna daha fazla başvurduklarını gösteriyor. Depresyondaki bireyler işte bu yüzden obeziteye daha yatkın hale geliyor. Psikiyatrist Dr. Hakan Karaş, depresyonun ve obeziteye yol açma nedenlerini ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi verdi.
- Obez Bireylerin Yarısından Fazlası Depresyona Giriyor!
Obez bireylerin yarısından fazlasının hafifçe şiddetliye, çeşitli derecelerde depresyona girdiği bilinmektedir. Obez bireyler, tanınan kültürün ülkü vücut ölçüsü pompalamasının da tesiriyle, vücut imgelerini daha olumsuz biçimde algılarlar. Ayrıyeten toplumsal olarak damgalanma ve ayırımcılığa da maruz kaldıkları için izole biçimde yaşamaya başlarlar. Tüm bunların tesiriyle benlik hürmetleri daha düşük hale gelir ve bu durum da bireyde depresyona yatkınlık oluşturur. Ayrıyeten obezitenin yol açtığı eklem hastalıkları, hareket zahmeti, diyabet, hipertansiyon ve öbür kronik hastalıklar da depresyonun gelişmesine yol açabilir.
- Depresyon Bedenin Metabolizmasını Yavaşlatıyor
Enerji düşüklüğü, yorgunluk ve iştah değişiklikleri depresyonun temel belirtilerinden bazılarıdır. Depresyonda olan bireylerin bir kısmında iştah kaybı gözlenir. Çoğunluğu ise kendilerini olağandan çok daha fazla yemek yerken bulurlar. Depresyon bedenin metabolizmasını da yavaşlatır. Her türlü aktiviteye ilgisi azalmış olan depresyondaki kişi yeme konusunda da dozu kaçırdığı için kilo artışı bakımından ülkü bir kombinasyon ortaya çıkar. Ayrıyeten depresyondaki kişi kararsızdır ve kişinin iradesi nispeten zayıflamıştır. Bu da kişiyi sıhhatsiz beslenmeye iter. Bilhassa tedavi edilmeyen depresyonda hareketsizlik ve çok yeme uzun mühlet devam ettiği vakitte bireylerde obezite gelişir.
- Fiziksel Akvitesi Düşük Olan Bireyler Risk Altında
Depresyon ve obezitenin birlikte görülmesinin bir nedeni de kimi durumların her iki hastalığa da yol açmasıdır. Örneğin sosyoekonomik durumu düşük olanlar bu iki hastalık açısından daha çok risk altındadırlar. Düşük fizikî aktivite hem depresyona hem obeziteye yol açar. Ayrıyeten hipotiroidi üzere birtakım hastalıklar da depresyona ve kilo artışına neden olmaktadır.
- Stresle Baş Etmek İçin Artan Yeme İsteği Alışkanlık Yapabilir
Duygusal yeme sendromu gerilimli şahıslarda daha sık görülür. Münasebetiyle depresyonda olan şahıslarda yemek yiyerek gerilimle başa çıkmaya çalışmak epey sık görülmektedir. Yiyecekler insan için yalnızca doyurucu besin kaynakları değil birebir vakitte külfet yatıştırıcı araçlardır. Yiyecekler, bilhassa de karbonhidrat yüklü yiyecekler beyindeki ödül sistemi üzerinde hem haz verici hem de olumsuz hisleri yatıştırıcı tesir yaparlar. Bu yol çabucak herkes tarafından vakit zaman tercih edilir. Ama bu yolu kullanmak bir alışkanlık haline geldiğinde obezite kaçınılmaz olur. Araştırmalar depresyondaki şahısların yiyeceklerle beyindeki ödül merkezini uyarma yoluna daha fazla başvurduklarını göstermiştir. Depresyondaki şahıslar işte bu yüzden obeziteye daha yatkındır.
- Tedavi Evresinde Birinci Adım Depresyondan Kurtulmak
Depresyon-obezite-aşırı yeme döngüsünden kurtulmak için öncelikle klinik olarak depresyonun tedavi edilmesi gerekir. Hem depresyona hem de iştah artışına neden olan bilhassa tiroid bozuklukları üzere tıbbi nedenler araştırılmalıdır. Duygusal yeme alışkanlığı, ömrün erken periyotlarında aile içinde edinilen bir alışkanlıktır. Diyetin içeriği, öğün büyüklüğü ve sayısı yeme alışkanlığının en değerli bileşenleridir. Depresyon tedavi edildikten sonra, kişi yeme alışkanlığını ailesi ile de işbirliği yaparak değiştirmesi gerekir. Duygusal gereksinimlerle ilgili farkındalığın artırılması, yeme tertibine olumlu katkı sağlar. Ayrıyeten fizikî aktivitenin de artırılarak günlük rutine dahil edilmesi serotonin düzeylerini düzenler ve beyindeki ödül merkezine uyarıcı tesirler yapar.
Böylelikle kişi yeme üzerinden ödül merkezini uyarmaya daha az muhtaçlık duyar. Kişinin diyetindeki besin çeşidine daha çok yer verip karbonhidrat oranını azaltması da karbonhidratın ödül olarak kullanılma alışkanlığını azaltır. Tüm bunlarla birlikte kişinin yeme dışındaki haz ve ödül kaynaklarını öbür toplumsal ve fizikî faaliyetlerle zenginleştirmesi, ödül olarak yiyeceklere daha az muhtaçlık duymasını sağlar.
