Depresyon (çökkünlük) insanın duygudurum hallerinden biridir (bakınız; merak
ettikleriniz=;depresyon). Muhakkak bir dereceye kadar olağan kabul edilebilecek bu ruh hali, süresi
uzadıkça ve şiddeti arttıkça bir hastalık haline gelir. Ne vakittir olduğuna, çökkünlüğün
derecesine ve diğer ek belirtilerin varlığına nazaran, “major depresif bozukluk”, “minör depresif
bozukluk”, “kısa depresif bozukluk” vd. üzere isimler alır. Ancak hepsinin ortak noktası çökkün
duygudurumun artık sağlıklı ömür sürmeye müsaade vermemesidir.
Hasta, hayattan eskisi kadar keyif almıyor, hobilerini yapmak istemiyor, mesleğini gerektiği gibi
yapamıyordur. Beşerlerle görüşmek, bir yerlere gitmek, hatta en kolay şeyleri yapmak bile artık çok
zor gelir olmuştur. Uykusu bozulmuş, iştahı ve cinsel isteği azalmıştır. Kendini halsiz, bitkin
hissetmektedir. Hem hiç bir şey yapmak istemiyor hem de yapacak gücü kendinde bulamıyordur.
Geçmişte yaptığı kusurları sorguluyor, şimdiki hayatının ne kadar olumsuz olduğunu ve gelecekte
de bu meselelerinin düzelme umudu olmadığını düşünüyordur. Çabucak her şey ile ilgili karamsar ve
karamsardır. Bu mutsuzluğu, sakinliği dışarıdan da fark edilir derecededir.
Depresif ruh hali derinleştikçe bu şikayetlerin ve niyetlerin olumsuzluk derecesi de artar, tablo
“hafif” depresif bozukluktan “çok ağır” depresif bozukluğa yanlışsız ilerleyebilir. Hastalığın ciddiyeti
arttıkça hastaneye yatarak tedavi gerekebilir, zira kendine bakım değerli derecede azalmış ve
intihar riski artmıştır.
Depresif bozukluklar olumsuz bir ömür olayına bağlı olabileceği üzere ortada görünür bir sorun yok
iken de meydana gelebilir. Yapılan araştırmalarda depresyon ile kimi biyolojik etkenler arasında
güçlü irtibatlar ortaya konmuştur. Örneğin, hudut sistemindeki serotonin, noradrenalin gibi
kimyasal hususların verimsiz fonksiyon görmesi, kimi hormonal anormallikler üzere. Yani kimi bireyler
biyolojik özellikleri nedeniyle depresif bozukluk geçirmeye yatkındırlar. Bu nedenle ilaç
tedavilerinin depresyonun ortadan kaldırılmasında kıymetli faydaları vardır.
Bunun yanı sıra birtakım şahıslar mevsimlere bağlı olarak da depresif ruh haline girebilirler. Bilhassa kış
yaklaştıkça daha moralsiz, dingin, isteksiz olurlar. Çabucak herkeste belirli bir derece olabilen bu
değişiklikler kimi bireylerde çok besbelli olur (“mevsimsel depresyon”) ve tedavi gerektirir. Gene
bir çok yeni annenin doğum sonrası yaşadığı “annelik hüznü” denilen tablo, birtakım bayanlarda daha
şiddetli yaşanır (“doğum sonrası depresyon”) ve hem annenin hem de bebeğin sıhhati için zaman
kaybedilmeden tedavisi gerekir.
Bazı bireyler ise kişilik yapıları gereği depresif bozukluk geliştirmeye daha meyillidirler. Başkaları
için çok zorlanmadan başa çıkılabilecek ömür meseleleri onlar için aşılması çok güç engeller
olarak yaşanabilir. Kişilik özelliklerinin gereğince güçlü olmaması ve savunma mekanizmalarının
immatür (olgun olmayan) olması onların çarçabuk depresif duyduruma girmelerine neden olur. Bu
bireylerin tedavisinde ilaçların yanı sıra psikoterapinin kesinlikle yer alması gerekir.
Depresif bozukluk ekseriyetle tekrarlayan ataklarla seyreden bir hastalıktır, bu nedenle tedavi ile
atağın iyileştirilmesinin yanı sıra atakların tekrarlamasının da önüne geçmek gerekir. Depresif
bozukluk tedavisinde ilaç tedavileri ve psikoterapiler aktifliği kanıtlanmış tedavi formülleridir. Çok
ciddi ve çabucak sonuç alınması gereken hallerde (ciddi intihar teşebbüsü, doğum sonrası ciddi
depresyon, psikotik özellikli depresyon gibi) hastane kurallarında yapılacak elektrokonvüzif tedavi
(EKT; şok tedavisi) ye başvurulabilir. İlaçlar kesildikten sonra da düzgünlük halinin sürmesi ve hastalığın
tekrarlama riskinin azalması için antidepresan ilaçların tertipli olarak en az 8-10 ay kullanılmaları
gerekir. Zira lakin bu mühletin sonunda ilaçlar gen seviyesinde tesir gösterebilir. Tedavinin
kalıcılığı için bu gen seviyesinde tesir gereklidir. İlaçların daha erken kesilmesi durumunda bu etki
oluşmayacak ve büyük ihtimalle hastalık tekrarlayacaktır.
Depresif bozukluk tedavisinde ve hastalığın tekrarlamasının önlenmesinde çeşitli psikoterapi
türlerinin (bilişsel-davranışçı psikoterapi, destekleyici psikoterapi, psikodinamik psikoterapi)
etkinliği gösterilmiştir. Tablonun tartısına ve hastanın özelliklerine nazaran uygun psikoterapi türü
seçilir.
