Çocukların krizine müdahale

  • Çocukların krizine müdahale

Çocuklarda kriz durumları birçok nedenle ortaya çıkabilir. Kriz çocuğun başa çıkamadığı durumlarda gösterdiği çaresizlik reaksiyonudur. Bu durum çocuğun okulda istediği notları alamaması, arkadaş kümesi ile ilgili problemler, ya da aile ilgilerinde çözümleyemediği bir sorun olduğunda, ya da istekleri yerine gelmediğinde görülebilir.

Okul ve arkadaş ilgisi ile ilgili kasvet yaşayan çocuklar genelde bu durumunu dışarda yansıtmayıp meskene geldiklerinde muhakkak ederler. Bu durumda hüzün, yakınma, öfke üzere hisler birbirine karışır. Çocuk problemlerini anlatmaya çalıştığında anne babanın verdiği reaksiyonlar olayın büyüyüp krize dönüşüp dönüşmeyeceğini belirleyen en kıymetli ögedir.

Örneğin; çocuk okuldan gelip arkadaşlarının kendisine yaptığı olumsuz bir davranışı anlatmaya başladığında anne (genellikle bu tıp kasvetler anne ile paylaşılır) onun arkadaş ilgilerindeki yanılgılarını sayıp eleştirmeye başlarsa çocuğun hüznü öfkeye dönüşüp bir anda anneye yönelebilir ve onu kendisini anlamamakla suçlayabilir. Ebeveynler çocuklarını düzeltme eğilimi içinde sık sık bu duruma düşerler. Çocukları bir mevzudaki kasvetini anlatmaya başladığında onu eleştirmeye, onun nerelerde yanlış yaptığını, ya da yanlış düşündüğünü sıralamaya başlarlar. Bu olaylar çoğunlukla çocuğun giderek kendini köşeye sıkışmış hissetmesi ile sonuçlanır ve çocuk karşısında kim varsa taarruza geçer.

Çocuğunuzu külfetli, dertli ya da sonlu gördüğünüzde yapılacak olan şey olabildiğince sakin olmaktır. Hislerin çok ağır yaşandığı anlar çocuğu eğitmek, eleştirmek, ona birşeyler öğretmek için uygun anlar değildir. Bu durumlarda sakin kalmak, çocuğa hisleriyle başetmesine ait usul öğretmek yapılacak en gerçek davranıştır. Çocuğunuz size öfkeli, ya da saygısız bir tonda konuşuyorsa ona açıklama yapmaya çalışmak , ya da tartışmaya girmek yerine sakin bir ses tonuyla ona bu durumda konuşmanın uygun olmadığını ve sakinleştikten sonra konuşmanın uygun olacağını söyleyip ortamdan uzaklaşmalısınız. Böylelikle çocuğunuz kendi kendini sakinleştirme marifeti kazanır. Bunu yaparken de sizin sakinliğinizden etkilenir. Kimi çocuklar karşılarında teselli etmeye çalışan yahut alttan alan birini bulduklarında kendilerini daha fazla haklı görür ve hislerine kaptırırlar. Halbuki haklı bile olsalar verdikleri reaksiyon uygun bir reaksiyon değildir. Öncelikle haklılıklarını uygun biçimde anlatmayı öğrenmeleri gereklidir. Bu yüzden annelerin yapması gereken şey mümkün olduğu kadar sakin kalmak, az sözcük kullanmak, şayet çatışma sizinle onun ortasında değilse yavaşça dokunarak yanında olduğunuzu hissettirmek lakin bu türlü anları tartışma yaratacak konuşmalar yapmadan, ağır hisleri denetim etmeyi sağlayacak biçimde geçirmek olacaktır. Şayet çatışma ve kriz sizinle ilgili ise bu durumda çatışmayı sürdürmeden ortamdan uzaklaşmak ve çocuğunuza sakin olduğunda bu mevzuyu konuşabileceğinizi yeniden sakin bir ses tonu ile söz etmek gerekir. Bu durumlarda alttan almak, ya da özür dileyen bir hal içine girmek çoklukla aykırı teper.

Çocukların krizlerinde ebeveynlerin yaptığı bir öteki yanılgı çok bir biçimde onun hisleri ile özdeşleşmeleridir. Çocuk arkadaşlarının ya da öğretmeninin kendisine yaptığı bir haksızlığı anlattığında çoklukla anneler onun hisleri ile çok bir özdeşim yapar ve çocuğu rahatlatma ve sakinleştirme fonksiyonunu unuturlar. Onunla birlikte üzülür ve onun isyanını destekleyen bir hal içine girerler. Bu yaklaşım çocuğun kendi hislerini ve yansısını haklı görmesine ve duygusallığın yükselmesine neden olur. Bir sorun olduğunda çocuğun davranış biçimi sorunun tahliline katkıda bulunmuyor, tam bilakis tahlili zorlaştırıyor ise haklı da olsa uygun bir reaksiyon değildir ve desteklenmemelidir. Annelerin bu durumda yapması gereken şey çocuğun ağır hislerinin yatışmasını beklemek ve daha sonra da onun daha olumlu tahliller üretmesine yardımcı olmaktır.

Kriz anları ağır hislerin yaşandığı anlardır. Çocuklukta ve ergenlikte his denetimi şimdi gelişmiş değildir ve bu türlü durumlar yaşanabilir. Anne babaların bu durumlardaki vazifesi, herşeyden evvel çocuğun bu çeşit duygusal yoğunluk yaşadığı durumlarda kendilerini sakinleştirme ve hislerini denetim etme hüneri kazanmalarını sağlamaktır. Duygusal yoğunluk yatıştıktan sonra konuşarak tahlil üretme sürecine girilebilr.

Başa dön tuşu