Kurban Bayramı’nda kurban kesiti çocuklara izletilmeli mi? Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bu soruyu şöyle yanıtlıyor: “7 yaşına kadar olan çocuklarda istemeyen çocuğa kesim gösterilmemeli. Çocuk izlemek istiyorsa da kesinlikle bayramın ibadet istikameti ve manevi tarafı anlatılmalı. Bayramlar komşu ve akraba bağlantılarının güçlendiği, teğe bir uygunluk yapma periyodudur.”
Üsküdar Üniversitesi Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Kurban Bayramı’nda istemeyen çocuğa kurban bölümünün gösterilmemesi gerektiğini söyledi.
Çocukların yaşadığı kaygıların anne ve babalarının davranışlarından kaynaklandığını tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çocuğa kurban kesiti gösterilecekse kesinlikle Kurban Bayramı’nın ve manasının anlatılması gerektiğini belirterek “7 yaşına kadar olan çocuklarda çocuk istemiyorsa çocuğa kurban bölümünün gösterilmemesi tavsiye ediliyor. Aileden herkes gidince çocuk da istiyorsa çocuğu kesinlikle bilgilendirmek gerekiyor. Kurban kesmenin münasebetleri çocuğa anlayacağı biçimde anlatılmalı” diye konuştu.
Çocuğu kesinlikle bilgilendirin
Çocuğun duygusal bağ kurduğu kurbanın ona bilgi verilmeden birden kesilmesi halinde olumsuz sonuçların yaşandığına dikkat çeken Tarhan, “Kurban evvelden geliyor, çocuk kurbanlık hayvanla oynuyor, çocuk kurbanlıkla ortasında duygusal bir bağ kuruyor. Kurbanlığı yatırıp kesmeleri dehşete da sebep oluyor. Yalnızca bu nedenle et yemeyen çocuklar vardır. Çocuğu hiç bilgilendirmeden, gözlerinin önünde yatırıp keserseniz bu türlü olumsuz sonuçlar doğurabilir” dedi.
Bayramın manası anlatılmalı
Böyle olumsuz sonuçlarla karşılaşmamak için Kurban Bayramı’nın çocuğa anlatılması gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söyledi:
“7 yaşındaki çocukta artık gerçeklik duygusu ve soyut fikir gelişmeye başladığı için kültürel tahsil ön plana çıkar. Bunun bir dini misyon olduğu, fakirlere yardım üzere toplumsal boyutu olduğu anlatılmalıdır. Bilhassa Kurban Bayramı’nda ortaya çıkan yardımlaşma kültürü hakkında bilgi verilmeli. Bayramdan bayrama konutuna et giren gereksinim sahipleri olduğu, fakirlerin düşünülmesi gerektiği anlatılmalı, toplumsal bir ibadet olduğu vurgulanmalıdır.
Kurban Bayramı’nın hem ibadet tarafı hem de manevi boyutu münasebetleriyle anlatılarak çocuk için zihinsel olarak kabul edilebilir hale getirmek gerekir. Bu 7 yaşından büyük çocuklar için de geçerlidir. Kurbanı bir şiddet olarak görmek değil de dini ritüel olarak görmesini sağlamak gerekiyor.”
Zihinsel olarak hazırlanmayan çocuk korkuyor
Çocuğun zihinsel olarak hazır olmadığı vakitlerde kaygıların ortaya çıktığını vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Çocuğu zihinsel ve ruhsal olarak kurbanın ne manaya geldiğini, kan akıtmanın bir zevk olmadığını anlatmak gerekiyor. Yalnızca bu bayramda değil, öteki vakitlerde da protein gereksinimimizi karşılamak için hayvansal besinler tükettiğimizi çocuğa anlatmak gerekiyor. Hayvanların bu hedefle beslenip büyütüldüğünü, vakti gelince de kesilip tüketildiğini, kainatta bu türlü bir istikrar olduğunu söylememiz önemli” dedi.
Çocuğa endişenizi yansıtmayın
Anne ve babanın çocuğa kendi dehşetlerini yansıttığını belirten Prof. Dr. Tarhan, “Çocuk çok korkuyorsa anne baba bu bahiste özeleştiri yapmalı. Çocuğun travma yaşayacağı tasası varsa çocuk o ortama hiç sokulmamalı. Anne baba serinkanlı ise çocuk da sakin olur zira çocuk anne ve babaya bakar. Anne baba olağan ritüelleri yapıyorsa çocuk da sakin olur. Kurban Bayramı’nın münasebeti sabırla ve sakin bir biçimde anlatılırsa çocuk da ikna olur. Anne ve babasının vücut lisanına bakarak ya itimat oluşur ya da endişe oluşur” dedi.
Çocuklara güzellik ve merhametin öğretilmesinde bayram fırsat!
Çocuklara hayatla ilgili sorumlulukların verilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, merhamet ve güzellik üzere hisleri anlatmak açısından bayramın değerli olduğunu da belirterek şu değerlendirmelerde bulundu:
“Çocuğa berbat hislerle baş etmek ve merhamet kavramının öğretilmesi gerekiyor. Özgürlük ve sorumluluk istikrarının öğretilmesi gerekiyor. Küçük yaşlardan itibaren hayatın sorumluluklarının çocuğa verilmesi gerekiyor. Bayram bunun için bir fırsat. Bayram çocuğun toplumsallaşmasına katkı sağlar. Bilhassa bayramlar komşu ve akraba ilgilerinin güçlendiği, teğe bir uygunluk yapma periyodudur. Bireylerin tanımadığı insanlara yardım ettiği devirlerdir bayramlar. Çocuk güzellik yapmayı da bu devirde öğrenir. Düzgünlük yapmak o denli bir his ki hem karşı tarafı hem düzgünlük yapanı memnun ediyor. Bayramda yardımlaşmak, ziyaretlerde bulunmak üzere unutulan geleneklerimiz çocuğun hayatı öğrenmesine vesile oluyor.
Yalnızlık en büyük psikososyal sorun!
Çocuk psikiyatrisinde ve dünyada da karşılaştığımız bu periyodun en büyük sorunu insanların yalnızlığıdır. Yalnızlık en büyük psikososyal sorun, hatta Alzheimer’ın en büyük sebeplerinden biri yalnızlıktır. Yaşlıların ileri yaşta yalnız kalması ruh sıhhatini olumsuz etkiliyor, Alzheimer olmasını kolaylaştırıyor. Yaşlıları hatırlamak ve onları ziyaret etmek ve buna çocukları da alıştırmak gerekiyor. Dünyanın kimi ülkelerinde de çocuklara bu manada birtakım misyonlar veriliyor, yaşlıları ziyaret etmeleri ve hizmet vermeleri isteniyor. Bu bizim kültürümüzde zati var lakin biz bunu terk ediyoruz.”
Bayramlar cümbüş değil paylaşım devri de olmalı!
“Bayram toplumsal sermayeyi artırmak demektir” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Sosyal sermaye, insanların toplumsal ilgi ağının geniş olmasıdır. Yalnızca meslek iş hayatı değil öteki toplumsal hayatta yakın alakalar ve akraba bağları de toplumsal sermayedir. Yardımlaşma için bir felaket beklenmemeli, bayram vesilesiyle hasta, yaşlı, mazlum ve yalnızlar ziyaret edilmeli. Bayramlar bu dezavantajlı insanları hatırlama periyodudur. Bunu yaptığımız vakit bayramlar manasına uygun hale gelir. Bayramlar yalnızca cümbüş değil, paylaşım periyodu de olmalıdır. Kurban sözünün kökünde de yaklaşma manası var, insanın yaratıcıya yaklaşması gayretidir. Gaye yalnızca hayvan kesilmesi değildir. Maksat insanın hayatına mana katmasıdır. Varoluşla ilgili mana arayışıdır.”
