Doyumlu bir cinsel ömür sağlıklı bir hayatın temel yapı taşlarından birisidir. Bireyin bilhassa ruhsal
sağlıklılık durumu cinsel ömrünün nasıl olduğu ile yakın alakalıdır. Cinsel hayattaki aksaklıklar hem
direk tesir ile ömrün kıymetli bir alanında tatminsizliğe yol açar hem de çeşitli ruhsal hastalıklara zemin
hazırlar.
Cinsellik çok boyutlu bir kavramdır ve cinsel döngü birkaç kademelerden oluşur. Bu evrelerden birinde
ya da birden fazlasında olabilen bozulmalar cinsel sorun ya da cinsel fonksiyon bozukluğu olarak karşımız
çıkmaktadır. Bu basamaklar; cinsel istek, cinsel uyarılma (erkekte peniste sertleşme, bayanda vajinal
ıslanma) ve orgazm basamaklarıdır. Bu etapların her biri ile ilgili farklı cinsel bozukluklar olabilir; cinsel
istek azlığı, cinsel tiksinti bozukluğu, erkekte sertleşme bozukluğu, bayanda cinsel uyarılma bozukluğu,
erken boşalma (boşalma kontrolü bozukluğu), orgazm olamama üzere. Bunun dışında cinsel birleşme
basamağı ile ilgili sıkıntılar (vaginismus, cinsel birleşme sırasında ağrı) öteki sık karşılaşılan cinsel işlev
bozukluklarıdır. Öte yandan bireyde sıklıkla bu sıkıntılardan birkaçı bir ortada bulunur. Örneğin sertleşme
bozukluğu olan ve tedavi için başvurmayan bir hastada vakit içinde cinsel istek azlığı gelişmesi sık
karşılaşılan bir durumdur. Birebir vakitte eşlerden birinde cinsel fonksiyon bozukluğu (örneğin kadında
vajinismus) var olduğunda vakitle öteki eşte de bir cinsel fonksiyon bozukluğu (erkekte sertleşme
bozukluğu) gelişmesi az değildir.
Cinsel fonksiyon bozukluklarının tedavisi psikoterapidir, ilaç tedavisi birkaç özel durum dışında faydalı değildir.
Bunun sebebi, sorunun nedeninin büsbütün ruhsal kaynaklı olmasıdır. Bu ruhsal neden, ya ağırlıklı
olarak eşlerden biriyle ilgili (kişilik özellikleri, geçmiş travmatik ömür deneyimleri) ya da çiftin
ilgisindeki sıkıntılar ile ilgilidir. Buna rağmen cinsel fonksiyon bozuklukları ülkemizde ve dünya genelinde
yanlış tedavi uygulamalarının en sık yapıldığı ruhsal sıkıntılardandır. Sorunun kaynağı psikolojik
olmasına karşın ruh sıhhati alanı dışında çalışan birçok kişi (hekim ya da doktor olmayan) bu sorunların
tedavisi için hastalara uygun olmayan biçimde umut vaad etmektedir. Örneğin bayan doğum ve üroloji
uzmanları, pratisyen doktorlar, hayat koçları, şifacılar! vb.. Birtakım özel hadiseler için natürel ki psikiyatristler
ürolog ve bayan doğum uzmanlarıyla çalışabilirler, örneğin hem ruhsal hem de organik nedenlerin
sonucunda ortaya çıkan sertleşme bozukluğu üzere. Ancak bunlar çok istisnai durumlardır.
Diğer taraftan psikiyatristler ya da psikologlarında cinsel fonksiyon bozukluğuna sahip birey ya da çiftlerin
tedavilerini üstlenmeleri için bu alana mahsus kâfi eğitim alarak yetkinleşmiş olmaları daha uygundur.
Aksi halde yanlış ya da yetersiz tedavi tecrübeleriyle sıkça karşılaşılmaktadır. Her başarısız tedavi
teşebbüsünün sorunun tahlilini daha da zorlaştırdığı, bir sonraki tedavinin de başarılı olma şansını
düşürdüğü bilinmektedir. Bu nedenle cinsel fonksiyon bozukluğuna sahip birey ya da çiftlerin sorunlarının
tahlili için başvuracakları psikiyatristi yanlışsız seçmeleri epeyce değer arz etmektedir.
Cinsel fonksiyon bozukluklarının psikoterapisinde cinsel terapi kullanılır. Bu terapide yüklü olarak bilişsel-
davranışçı terapi ve çift terapisi tekniklerinden faydalanılır. Bunun yanı sıra gerekli durumlarda bireysel
psikodinamik psikoterapide kullanılabilir. Yani cinsel terapi bütüncül bir psikoterapötik yaklaşımı
gerektirir. Cinsel fonksiyon bozukluklarının psikoterapisi birtakım özel durumlar dışında ferdî olarak yapılmaz,
çift terapisi olarak sürdürülür. Zira, hem sorun aslında sonuçları itibariyle her iki eşin de problemidir hem
de cinsel terapi tekniklerinin değerli kısmı her iki eşin de varlığını gerektirir. Meseleye nazaran değişmekle
bir arada ortalama 8-10 seans süren bir süreçte cinsel sorunun tahlili hedeflenir. Bu seans sayısının bir
nedeni, cinsel terapide ikili ödev olarak verilen konut antrenmanlarının basamaklı olarak yapılmasının
gerekmesidir. Bu antrenmanlarda kullanılan davranışçı tekniklerin meskende hastalar tarafından uygulanması,
bunlarla ilgili listeler tutulması ve seanslarda terapist ile birlikte bunların gözden geçirilmesiyle soruna
yönelik zihinsel değişikliklerin oluşturulması bu terapi için temeldir. Aksi halde süratli ve sindirilmeden
izlenecek bir yol ile sorun çözülse bile bu tahlil kalıcı olmayacaktır. Birinci seanslarda eşlerle başka ayrı
görüşülerek detaylı bir ömür hikayesi ve cinsel hikaye alma sorunu anlamak için çok değerlidir. Ardından
cinsellikle ilgili bir psikoeğitim seansı yapılır ve bunu mesken antrenmanlarının planlanacağı ve değerlendirileceği
öteki seanslar takip eder.
