Çift terapisi ister flört eden, ister nişanlı yahut evli olsun, bir sevgi alakası kurmuş iki insanın münasebet meselelerini çözmek ismine birlikte başvurdukları ve birlikte çalıştıkları bir terapi biçimidir. Ülkü olan, problemler başgösterdiğinde gecikmeden müracaatın yapılması ise de çift boşanmanın eşiğinde bile olsa çift terapisine başvurabilir ve bağ ne kadar ziyan görmüş olursa olsun tedaviden yarar sağlayabilir ve bağını onarabilir. Burada güzelleşmeyi belirleyen en kıymetli kriter, eşlerde samimiyetle çabalama niyetinin olup olmadığıdır.
Kimi eşler terapi çalışmasına önyargıyla bakarlar, isteksizdirler ve teklif edildiğinde gelmeyi reddederler yahut gelirlerse de öteki eşin gönlü olsun diye, gerçekçi olmayan bir motivasyonla gelirler. Böylesi eşlerin terapide yargılanma endişeleri olabilmektedir. Halbuki terapi seansı bir duruşma seansı değildir ve terapide eşler terapist tarafından haklı yahut haksız bulunmazlar, yargılanmazlar. Bu çeşit eşlerde bir diğer dehşet değişmelerinin talep edilmesi kaygısıdır. Çift terapisi bireyler üzerinde değil bireyler ortasındaki alaka süreci üzerinde çalışır. Bireylerin değişmesi hedeflenmez. Tedavi edilen bağlantıdır. Çift terapisinde eşlerin değişimi talep edilmez. İlgilerde meseleler eşlerin değişmesi gereken istikametlerinden değil, pek çok bahisteki ahengin bozulmasıyla ve başarısız uzlaşma ve tahlil oluşturma eforları sonrasında ortaya çıkarlar ve terapinin amacı çiftin bozulan ahengini tekrar tesis etmeleri ve sıkıntılarına her iki eşe de uygun olacak yaratıcı tahliller üretmeleridir. Bu amaçlar için eşlerden birinin yahut her ikisinin ferdî olarak değişmesi gerekli değildir. Çift terapisini kabul etmemenin değerli sebeplerinden birisi de bunun öteki eş tarafından uygunsuz biçimde teklif edilmesidir. Şayet terapi teklifi, problemlerden öteki eşin sorumlu olduğu ve onun değişmesi gerektiği söylemi üzerine inşa edilirse genelde işe yaramayacaktır çünkü böylesi bir teklifin eşte yaratacağı suçlanma ve yargılanma beklentileri terapiye başlama kararını epeyce güçleştirir. Bir diğer kusur, eşlerden birisinin bir müddettir kişisel olarak görüşmekte olduğu terapist ile çift terapisine başlama teşebbüsüdür. Olağanda terapistler şayet eşlerden birisiyle bir müddettir ferdi olarak çalışıyorlarsa, onlarla çift terapisi yapmayı teklif de etmezler, talep edildiğinde kabul de etmezler. Şayet terapistler bu türlü bir durumda çift terapisi teklif ederlerse yahut talep edildiğinde kabul ederlerse bu durum terapiye yeni katılması beklenen eşte yargılanma beklentileri ve terapistle eşinin ortasında bir ittifak olacağı telaşları uyandırır ve bu tıp bir terapi genelde yeni katılan eşin savunmacı tavırları ve güvensizliği nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanır. Böylesi kusurlu terapilerde terapistlerin de yansız olmaları epeyce güç olabilir. Terapistler bilinçdışı biçimde çalıştıkları eşin tarafında yer alma riskini taşırlar.
Ülkü bir çift terapisinde çiftin faal olarak çalışması beklenir. Aile danışmanlığının bilakis çift ve aile terapilerinde tedavi çiftin terapideki yeni yaşantılarından köken alır. Çiftin terapide kendini açma ve terapistin sunduğu tekniğin gerektirdiği tecrübelere kendini bırakma sorumluluğu vardır. Terapiye dirençli eşler seanslarda terapiste ve eşlerine etkin bir rol yükleyerek kendileri tümüyle pasif ve tahlile direnen bir rolü benimseyebilirler. Böylesi tavırların kökeninde erken devir bağlarına dayanan bazı problemli kişilik eğilimleri yatar ve çiftin etkin biçimde çalıştığı terapi modelleri ile bu tavırlar önlenebilir ve çözümlenebilirler. Çift terapisinde terapist bir eşlikçi ve kolaylaştırıcı olmalıdır. Terapist eşlerin ismine yahut eşlerin yerine çalışamaz ve onlar ismine güzelleşemez.
Ülkü bir çift terapisi, çiftin ihtiyacı karşılanana ve meseleler derinlemesine çalışılıp kalıcı tahliller sağlanana kadar sürmelidir. Bir çift terapisinin ne kadar süreceği asla baştan belirlenmemelidir. Gerçekte seans sayısını baştan belirlemek imkansızdır ve terapinin muvaffakiyetini olumsuz etkileyecektir. Çift terapisinde sürekliliği ve aktifliği sağlayabilmek için seans sıklığının mümkünse haftada bir seanstan daha seyrek olmaması değerlidir. Lakin bütçenin müsaade vermediği şartlarda daha seyrek çalışılabilir. Haftada birden daha sık görüşmek genelde gerekmez ama kriz varlığında, boşanma riskinin çok yüksek olduğu şartlarda, şiddet ihtimalinin olduğu hallerde haftada birden daha sık çalışılması gerekebilir. Çift terapisi genelde 10-20 seans ortası sürer. Birtakım çiftler 10 seanstan evvel terapilerini tamamlayabilirler ve birtakım çiftlerin terapisi de 20 seansı aşabilir. Burada belirleyici olan sıkıntıların ölçüsü, şiddeti ve çiftin çalışma motivasyonu ve suratıdır. Kimi hallerde çift terapisini ferdi terapilerin yahut cinsel terapinin takip etmesi gerekebilir ve bu hususta terapistler çifti bilgilendirme ve yol gösterme sorumluluğu taşırlar.
Çift terapileri önleyici sıhhat hizmetlerinin en aktif olanı olarak görülebilir. Bir münasebetin sağaltılması, eşlerin ve ailedeki çocukların ruh sıhhatleri üzerinde uzun vadeli dramatik iyileşmelere imkan sağlar ve muhtemel pek çok uzun periyodik ve zahmetli ferdi terapilerin gerekliliğini ortadan kaldırabilir. Aile ortamındaki iyileşmelerle çocukların ruhsal gelişimlerinin raydan çıkmasını önleyerek jenerasyonlar uzunluğu devam eden olumlu tesirlerde bulunur ve bu tarafıyla tesir sonları epey genişler.
Dr.Mustafa Özden
Psikiyatrist
Psikanalitik Psikoterapist
Çift ve Aile Terapisti