İki gecem var ikisi de uykusuz;
Ya sensizim uyuyamam ya sen varsın uyku haram.
Hz. Mevlana
İnsan ömrünün yaklaşık üçte biri uykuda geçer.Yetişkin bir kişinin günlük uyku muhtaçlığı 7-8 saat olmakla birlikte bu müddet şahıstan bireye çok değişir. 3-4 saat uyku ile yetinebilen sağlıklı bireyler olduğu üzere birtakım şahıslara de 8-9 saat uyku yetmeyebilir.Yeni doğan bebeklerde 16-18 saat olan uyku müddeti yaşla birlikte kısalır.Yine ömrün ileri yıllarında derin uyku müddetleri de azalır.Yaşlı bireyler ses, ışık, beden ısısındaki değişiklikler üzere dışarıdan gelen uyaranlara karşı daha hassastırlar ve uykuları daha kolay bölünür. Olağan mühleti boyunca uyku döngüsel bir gidişat izler. Makul aralıklarla 4-5 sefer yineleyen ve başka özellikleri olan iki uyku durumu vardır. Bunlar: 1-Hızlı göz hareketlerinin olduğu REM uykusu 2-REM dışı uyku devri. REM uykusu hayal görmeyle bağlantılıdır. Non-REM uykusu ise fizyolojik ve ruhsal aktivitenin azaldığı periyottur. İnsanların % 50’si, hayatlarının bir devrinde uykusuzluk sorunu yaşarlar. Yeniden erişkinlerin 1/3’ünde araştırıldığında uykusuzluk belirtileri bulunabilir. Bu bireylerin yaklaşık % 10-15 ‘inde uykusuzluklarına gündüzleri yaşadıkları külfetler da eşlik eder. Uyku problemleri ömrün rastgele bir periyodunda görülebilmekle birlikte daha çok genç erişkinlerde rastlanır.
Uykusuzluk bayanlar ortasında erkeklere nazaran daha yaygındır. Bayanlarda, uykusuzluğun başlangıcı menapoz devrinde olabilmekte, ateş basması üzere menapozun öteki belirtileri ortadan kalktıktan sonra da devam etmektedir. Uyku sorunları ileri yaşlarda başlamışsa , bu durumda başka sıhhat sıkıntılarını gözden geçirmek gerekir. Gençlerde daha çok uykuya dalma, orta ve ileri yaşlarda ise uykunun devamı ile alakalı ezalar görülmektedir. Amerikan Psikiyatri Birliği DSM-5 (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El kitabı) na nazaran; Uykusuzluk Bozukluğu teşhis kriterleri: Uykuya dalmakta zahmet. Uykuyu sürdürmekte zahmet,sık uyanmalar ya da uyanmalardan sonra tekrar uyumakta sorun yaşıyor olmak. Sabah erken uyanma, uyandıktan sonra yine uyuyamama şikayetlerinden en az birisinin varlığı ile karakterize bir hastalıktır. Uyku bozukluğu, klinik açıdan besbelli bir külfete ya da toplumsal, işle ilgili, okulla ilgili fonksiyonellikte düşmeye neden olur. Haftada en az 3 gece ortaya çıkar. En az 3 ay devam eder. Uyku uyumak için elverişli bir ortam olmasına karşın bu sorun devam eder. Diğer bir hastalığa, ya da berbata kullanılan bir hususun, ilacın fizyolojik tesirlerine bağlanamaz. Bu belirtiler bir aydan fazla üç aydan kısa sürerse dönemsel, üç aydan daha uzun sürerse daima uykusuzluk bozukluğu olarak isimlendirilir.
Kolaylaştırıcı Nedenler: Ruhsal Yapı: Korku ,kaygılı kişilik ya da telaşlı zihinsel yapıda olmak. Çevresel Özellikler: Ses, ışık, rahatsızlık verecek derecede yüksek ya da düşük sıcaklık, yüksek rakımda olma uykusuzluğu kolaylaştırabilir. Kalıtsal ve Fizyolojik Nedenler: Bayan cinsiyeti, ileri yaş uykusuzluk açısından kırılganlığın yüksek olduğu durumlardır. Kesintili uyku ve uykusuzluk ailesel yatkınlıkla bağlıdır.
SONUÇLARI: Uykusuzluk ya da uykuyla ilgili çok düşünme gün içinde olağan dışı huzursuzluk ve ağırlaşmada yetersizliğe yol açmakta, şahıslar ortası ve toplumsal münasebetleri bozmaktadır. Tekrar uykusuzluk dikkat ve konsantrasyonu bozmakta bu da iş ve okul hayatında verimsizliğe, ömür kalitesinde düşmelere neden olmaktadır. Trafik kazalarının değerli nedenlerinden biridir birebir vakitte. Her insanın uykusu vakit zaman bozulabilir. Ruhsal kahırlar, bedensel hastalıklar uykunun müddetini, tertibini süreksiz olarak bozabilir. Ayrıyeten pek çok psikiyatrik rahatsızlıkta (iki uçlu mizaç bozukluğu, depresyon, obsesif kompülsif bozukluk, dert bozukluğu) bir belirti olarak da görülebilir. Bunlara uyku bozukluğu tanısı konmaz, teşhisleri birincil hastalıklarıdır.
Uyku sorunu zeki insanların lanetidir. A.Einstein
