Boyun eğriliği (Tortikollis) nedir ve nasıl anlaşılır?
Tortikollis, söz manası olarak eğri boyun manasına gelir ve birçok nedene bağlı olarak gelişebilir. En çok görülen boyun eğriliği ise doğumla birlikte fark edilen yahut doğumdan sonra görülen “kas kaynaklı doğumsal boyun eğriliği” (Konjenital Musküler Tortikollis)’dir. Teşhis çarçabuk konulur. Boynun yanlarında yer alan çift başlı bir kas olan Sternocleidomastoid (SCM) kası bir tarafta gergin ve kısadır. Çoklukla kasa dokunulduğunda zeytin denilen fibrotik bir şişlik ele gelir. Baş, kasın gergin olduğu tarafta yana gerçek eğrilmiş ve yüz karşı tarafa bakacak formda dönmüş görülür. Boyun eğriliğin aykırı tarafına döndürülmeye yahut yana bükülmeye çalışıldığında hareket kısıtlılığı fark edilir.
Boyun eğriliği neden oluşur?
Kas kaynaklı doğumsal boyun eğriliği, birinci defa 1893 yılında Cheselden tarafından tariflenmiştir. Geçmişte kas içinde kitle de görüldüğünden kas içine olan kanamaya bağlı hematomun bağ dokusuna dönüşmesi (fibrozis) ile oluştuğu ve bilhassa makat gelişi üzere bebeğin aykırı geldiği durumlarda doğum aksiyonu travması ile tetiklendiği düşünülmüştür. Bilhassa kalça çıkığı, yumru ayak ve kimi kas iskelet sistemi doğumsal deformiteler ile sık görüldüğünden genetik kökenler üzerinde durulmuştur. Lakin günümüzde nasıl oluştuğu anlaşılmakla birlikte neden oluştuğu konusu hala bilinmemektedir.
Bebeklerde görülen her boyun eğriliği kas kaynaklı mıdır?
Hayır. Öncelikle boynu eğri bir çocuk görünce öteki organik sebeplerin ekarte edilmesi gerekir. Bunlardan en değerlisi boyun omurgasının doğumsal ayrılma ve şekillenme bozuklarıdır. Kama biçiminde yarım omurgalar en sık görülen boyun omurgası deformitelerindendir ve önemli boyun eğriliklerine yol açabilir. Bunun dışında uzunluğunda etraf dokulardaki, bademcik, kulak üzere organların enfeksiyonlara ikincil gelişen beze (lenf adenopati)’ler, ağrılı ise süreksiz boyun eğriliğine yol açabilir. Ayrıyeten histeroid dediğimiz tipte psikiyatrik bozuklarda da boyun eğrilikleri eşlik edebilir.
Boynu eğri bebeği olan anne-baba ne yapmalıdır?
Kesinlikle bir Ortopedi ve Travmatoloji uzmanına başvurmalıdır. Doğumdan çabucak sonra fark edilirse 6. aya kadar annenin yapacağı antrenmanlarla büsbütün düzeltilebilir. Bebeğin yatağı, kesinlikle eğriliğin aksi tarafına boynunu döndürmesi sağlayacak biçimde ayarlanmalıdır. Bu biçimde çocukların kimilerinde düzgünleşme eğilimi olmasa da çok büyük bir kısmında ameliyata gerek kalmadan yüz güldürücü sonuçlar alınabilir. Bu durumda 1-4 yaş ortasında düzeltme ameliyatı yapılması gerekecektir.
Tedavi edilmezse neler olabilir?
İnsanoğlu ayakta iken gözler ortası çizilen sınırın yerle paralel olması gerekir. Boyun eğri ise yüzde ikincil değişikler gelişir. Yüzde gözleri bariz gösteren bir asimetri gelişir. 7 yaşın üzerindeki çocuklarda ameliyat ile gevşetme yapılsa bile bu asimetri geriye dönmez ve kalıcı olur. Ayrıyeten omurganın öteki kısımlarında da dengeleyici eğrilikler gelişir. Bu nedenle boyun eğriliği olan bebeğiniz var ve ileride böylesi meşakkatler yaşamak istemiyorsanız ve ameliyatlara gerek kalmaması için çabucak bir doktora başvurarak idman programına başlamanızı öneririz.
