Biyolojik tedavilere bedenin kendi tamir sürecini geliştirmek, tetiklemek, doğal doku iyileşmesini uyarmak için öncelikle başvurulur. Güzelleşmenin doğal yollarla olmadığı yani kendini yenileyemeyen kıkırdak yahut hudut hücrelerinde tamir elde etmek için öncelikle gereklidir.
Doğal yara güzelleşmesinde karşılaşılan basamakları öncelikle sıralamak tedavi sistemleri hakkında fikir verecektir. Yaralanmanın olduğu birinci anda hasarlı dokunun yırtılması ile içerisinde barındırdığı kan damarlarından ve etraftaki yaralı hücrelerden hür sıvıların saçılmasına neden olur. Beden, başta hasarlı dokunun uzaklaştırılması ve daha sonra tamirat için hasarlanmış kısmın yerine yeni kollajen oluşumunu teşvik etmek üzere, yeni kan damarları ve hücreler göndererek cevap verir. Vakitle, hücreler ortası biyolojik sinyaller, kimyasalların yardımı ile olgunlaşmasını tamamlamamış hücreler iyileşmeyi sağlamak için güçlü bir yedek doku içinde olgunlaşarak civar dokuya benzeme süreci geliştirirler. Bu benzeşme orjinal dokuya yakınlaştığı ölçüde başarılı ve kalıcı güzelleşme sağlarlar.
Biyolojik tedavilerde yaralanmış eklem kıkırdağının kalınlığını arttırmak ve gevrek hale gelerek yırtılmaya yatkın hale gelmiş hücrelerarası temasları onarmak hedeflenmektedir. Eklem kıkırdağının yapıtaşı olan hücreler kollajen ismi verilen ipliksi proteinlerin ortasında yuvalanmış halde bulunurlar.
Dolgu malzemesi olarak salgılanan glikoproteinler kıkırdağının nemini ayarlamaktadırlar. Kıkırdağın sıvı miktarı, kayganlığı, şok emme üzere özellikleri için özel değer taşırlar. Mekanik etmenlerin yaralanmayla sonuçlanmasına mani olabilecek esnekliğin arttırılması da daha nemli ve elastik bir kıkırdak yapısı ile mümkün olabilir.
Biyolojik tedavi olarak bedenimizin kollajen iskelelerinin cerrahi implantasyon (ekim), büyüme faktörlerinin enjeksiyonu, bölgesel tesirli büyüme faktörleri enjeksiyonu yahut hür hücreler üzerinde reseptörleri uyarmak için bir masaj bir dizi tedavi uygulamaktayız. Güzelleşmeye mani olacak etmenlerin uzaklaştırılması bölgesel deveranın düzenlenmesi ve istirahat ile desteklemek tedavinin diğer aşamalarıdır. Kimi durumlarda yaralanma olmadan da ortama verilecek hasar hücreleri ile oluşturulacak doğal güzelleşme karşılığı ile etraf dokularda olumlu gelişmeler olması hedeflenebilmektedir.
Serbest hücrelerin ortama verilerek düzgünleşme sürecinde yönlendirici olmasının yanısıra yapısal olarak doku bütünlüğü içerisinde yer alabilmesi için birtakım doku taşıyıcılarının kullanılması gerekebilir. Çatıağlar adı verilen bu gereçler hücrelerle birlikte yahut bedene yerleştirildiğinde içine hücrelerin yuvalanması maksadıyla ortam temin edici tedavi casusu olarak kullanılmaktadırlar. Günümüze kadar kompozit halde canlı ya da meyyit dokular 3 boyutlu doku oluşturulması için kullanılmışlardır. Cerrahi tedavilerde tamamen yahut ksenogreft ismi verilen hayvan menşeyli dokular kullanılarak, hasarlı doku yerine insan allogreft dokusu kullanılmıştır. Günümüzde bahsigeçen bu greftlerin yerine biyobozunma özelliğine sahip sentetik polimer menşeyli malzemeler daha fazla tercih edilmektedirler. Düzgünleşme sürecinde ek tedaviler ile dokuların şifasında olgunlaşmayı hızlandıracak daha güçlü bir tamir tercih edilmektedir.
Biyolojik tedavilerde muhtaçlık duyulan hücreler için kan, kemik iliği, yağ hücresi üzere kaynaklar geniş bir yelpazede kullanılmaktadır. Ayrıyeten bu hücrelerin dış ortamda kültüre edilerek çoğaltılması günümüzde mümkün hale gelmiştir. Hücresel ve biyolojik tedavilerin çeşitlerine bugün ve her ay yenileri eklenmektedir.
