-
Terapi dertleşmek ve rahatlamaktır
İnsanlar ortasındaki en yaygın beklenti terapistin sizi teselli edip, rahatlatmasıdır. Birden fazla insan terapi odasından sonları alınmış bir biçimde çıkmayı bekler. Fakat gerçekte durum bu türlü değildir. Terapi, sıkıntılarınıza ve kendinize dair farkındalıklar kazandığınız, fikirlerinizi denetim ederek hislerinize hakim olmayı öğrendiğiniz ferdî bir seyahattir. Kişinin içinde bulunduğu ruhsal durumu güzelleştirmek terapinin ana maksatlarından biridir lakin bu hiçbir vakit yalnızca kişiyi teselli edip desteklemekle gerçekleştirilmez. Birçok seans boyunca terapistten aldığı bilgi, dayanak ve kimi gevşeme teknikleri ile danışan rahatlayabilir lakin bu terapinin yan amaçlarındandır ve terapi sürecinin küçük bir kısmını kapsar.
-
Terapide çocukluğum tahlil edilecek
Kişilik oluşumunda çocukluk tecrübelerinin kıymeti tartışılmaz. Bu nedenle terapistiniz çocukluğunuz hakkında bilgi almak isteyebilir. Fakat her terapist çocukluk devrinizi tahlil etmez. Birbirinden farklı terapi teknikleri bulunmaktadır. Bu tekniklerin kimilerinde birinci çocukluk tecrübeleri üzerinde detaylı halde durulur ve tahlil edilirken, kimilerinde ise sorun çözmeye yönelik teknikler kullanılmaktadır ve terapist gerekli gördükçe yalnız şimdiki sıkıntıyla alakalı olabilecek çocukluk anılarını gündeme getirir ve danışanın bugün yaşadığı olaylarla temasını kurar.
-
Terapistim bana ne yapmam gerektiğini söyleyecek ve tavsiyelerde bulunacak
Psikoterapide kişi davranışsal ödevler dışında (örneğin spora başlaması, yürüyüş yapması vb.) direkt olarak yönlendirilmez. Terapist danışanın hayatına müdahale etmemelidir. Seçim her vakit danışanın kendisine ilişkin olmalıdır. Lakin terapist alternatiflerin niteliğini, avantaj ve dezavantajlarını, mümkün sonuçlarını besbelli hale getirerek danışanın baş karışıklığını giderebilir.
-
Bunu anlatırsam terapistimin bana olan itimadı azalır
Terapistiniz sizi anlamak ve size yardım etmekle yükümlüdür, asla sizi yargılamaz. Bu, terapistinizin her bahiste size hak vermesi ve onaylaması manasına gelmez. Örneğin birine ziyan vermeyi planladığınızda terapistiniz sizi onaylamaz, neden bu halde hissettiğiniz ve bunu planladığınızı anlamaya çalışır. Ona söylediğiniz her şeyi sırf sizi manaya yolunda kullanacağı ipuçları olarak ele alır. Bunun da ötesinde terapistinizin şahsî olarak sizi onaylayıp onaylamamasının bir kıymeti yoktur. Kıymetli olan kendi fikirlerinizin yeniden size mahzur olup olmadığıdır. Üstelik terapist suçlamama, yargılamama ve etiketlememe konusunda eğitimli kişidir ve her seansa başladığında kendi paha yargılarını kapının dışında bırakır.
-
Terapistimin beni anlaması için benden daha zeki olması gerekir
Tedavi sürecinde asıl kıymetli olan terapistinizin sizden daha zeki olması değil ruhsal rahatsızlıklar ve tedavileri konusundaki bilgi ve marifet seviyesidir. Temel psikoloji ya da psikiyatri eğitiminin üzerine terapi eğitimi de alan bir kişinin zeka seviyesinin esasen yeterli olduğu söylenebilir. Üstelik zekâ her şeyi bilmek demek değildir. Terapistinizin hiç bilmediği bir husus hakkında siz çok şey biliyor olabilirsiniz. Bu durum terapistinizin terapi yapmadaki yetersizliğinin işareti değildir.
-
Terapistim benden daha yaşlı olmalıdır
Yaşlanma tecrübeyle özdeşleştirildiğinden birçok danışan terapi odasına girerken orta yaş ya da üzerinde olan birini görmeyi hayal eder. Terapist ne kadar yaşlı ve tecrübeliyse danışanın meselelerini da o kadar düzgün anlayacak ve ona yardımcı olacaktır. Bu varsayım bir dereceye kadar doğrudur. Birebir tecrübesi yaşamış olmak empati kurmayı kolaylaştırır lakin empati kurmak için kaide değildir.
Psikiyatristler ve psikologlar eğitimleri sırasında insanın geçtiği tüm gelişimsel evreler hakkında detaylı bir eğitim alırlar. Bu eğitim süreçleri boyunca empati yetenekleri de gelişir. Örneğin genç bir terapist kendisinden 10 yaş büyük bir danışanı anlayabilmek için, onun yaşadığı etraf ve şartlarda neler hissedebileceğine ve nasıl davranmaya meyilli olacağına dair empatik bir anlayışı çarçabuk geliştirebilir. Ayrıyeten bir insanın yaşadıklarını anlayabilmek için illa ki o tecrübenin birebirini yaşamış olmak gerekmez. Bu türlü olsaydı, şizofreni hastalarına destekleyici psikoterapi veren terapistin de geçmişinde psikoz atağı geçirmiş olması beklenirdi.
-
Sorunlarımı terapistim çözmelidir
Terapide kendi kendinizin terapisti olmayı öğrenirsiniz. Yaşadığı sorunu çözmesi için gerekli olan şahsî marifetleri danışana kazandırmak terapinin ana amaçlarındandır. Bu, terapistinizin sizi özgürleştirme tekniklerinden biridir. Terapi müddetince sorun çözme hünerlerinizi geliştirmezseniz hayatınızdaki zorlukları aşma konusunda terapistinize bağımlı olursunuz.
-
Sorunlu ya da ruhsal rahatsızlığı olanlar terapiye gider
“Aklım yerinde çok şükür, terapiye gereksinimim yok”, “Sorun ben de değil ki, sen git terapiye!”, “Deli miyim ben psikoloğa gideceğim?”.. Bu cümleleri, malesef ruh sıhhati hizmetinin şimdi gereğince anlaşılmadığı toplumumuzda sık sık işitmekteyiz. Halbuki kendini tanımak, kişiliğini tahlil etmek, geliştirebileceği istikametlerini tespit etmek ismine da kişi terapiste başvurabilir. Motivasyon eksikliği duyan başarılı yöneticiler, boşanmalarını çocuklarına nasıl açıklayacaklarını bilmek isteyen ebeveynler üzere rastgele bir ruhsal hastalığı bulunmayan sağlıklı bireyler de terapi alır. Aslında “aklı yerinde olmayan” yani gerçeklik bağı kopmuş, psikotik evrede olan ya da zihinsel gelişim geriliği olan şahıslar terapi alamazlar. Yani akli istikrar terapi alabilmek için bir ön gerekliliktir. Tanımlanmış ruhsal bir rahatsızlığı olanların yanı sıra rastgele bir sorununu tüm uğraşlarına ve aldığı dayanaklara karşın çözümleyemeyen, rastgele bir içsel çatışma ya da çelişki yaşayan aklı başında her insan terapiye gidebilir. Bunun da ötesinde terapiye gelen kişi meczup ya da problemli değil bilakis yürekli ve tercihini değişimden yana kullanmış kişidir.
-
Sohbetle tedavi mi olur?
Terapi odasındaki iki kişi yani terapist ve danışan rastgele biraraya gelmiş bireyler değildir. Makul bir emel için bir ortada bulunan, biri çözümleyemediği bir sorunu olan, düşünceli bir ruh haline girmiş, oburu ruhsal sistemlerle güzelleştirme konusunda uzman olan iki kişinin birlikteliğidir. Terapide kullanılan temel araç konuşmadır fakat bu sıradan bir konuşma değildir. Sorulan her sorunun, alınan her yanıtın, gözlemlenen her mimik ve jestin sistemli olarak ele alındığı bir konuşmadır. Üstelik terapide gevşeme, telkin, nefes idmanları ve imajinasyon çalışmaları üzere konuşma dışında kullanılan farklı teknikler de vardır.
- Psikiyatristler ilaç muharrir, psikologlar terapi yapar
Psikiyatristler, altı yıllık tıp eğitiminden sonra TUS’a (tıpta uzmanlık sınavı) girerek psikiyatri alanında uzmanlaşmış tıp hekimleridir. Ruhsal meselelerin tedavisi için ilaç yazma ve ilaç tedavisi uygulama yetkisine yalnızca psikiyatristler sahiptir. Lakin psikiyatristler, ruhsal problemleri yalnızca ilaçla tedavi etmezler. Eğitimleri müddetince eğitim aldıkları klinikten ve dışarıdan psikoterapi eğitimleri alarak psikoterapi uygulama yetkisine de sahip olurlar.
Psikologlar ise, Fen-Edebiyat fakültelerinin 4 yıllık psikoloji kısmından mezun olurlar.Bu süreçte psikoterapi eğitimi almazlar. Bir psikoloğun danışan görmesi ve terapi uygulayabilmesi için, psikoloji eğitiminin dışında uzun periyodik terapi eğitimi alması ya da klinik psikoloji yüksek lisansı yapmış olması gereklidir.
