Gerek günlük ömürde, gerekse eğitim ve iş hayatında şahısların ruh sıhhatine ziyan veren sayısız etmen vardır. Bağlantı araçlarından edinilen her türlü enformasyon ve çevresel etkenler üzere… Düşünün ki, bir şahsa konutta ailesi, okulda öğretmenleri, sokakta tanıdıkları; kitle bağlantı araçlarında izledikleri, dinledikleri ve okudukları daima yanlış beslenme tekliflerinde bulunuyor, üstelik bu besinler da etraf kirliliğinden nasibini alıyor vs…Bu kadar yanlışın içinde o kişinin sağlıklı bir vücuda sahip olmasının zorluğunu varsayım edebilirsiniz.
İşte, ruh sıhhatimiz da emsal biçimde yanlışlar, müdahaleler, travmalar ve toplumsal olayların tesiriyle yaralar alabiliyor birçok vakit… Ömür uzunluğu karşılaştığımız zahmetlerin birçoklarında olduğu üzere ruhsal sıkıntıların da tahlili, oluşması kadar kolay olamıyor ne yazık ki… Sorunu fark etmek yahut tanıyı koymak yetmiyor; ki bunu birçok sefer yeterli bir arkadaş yahut ilgili bir aile bireyi bile yapabilir. Sorunun bireye mahsus bileşenlerini ve kişinin kendi gerçekliğindeki tezahürünü görebilmek; yani kişiyi anlamak gerekir.
Anlaşılmak günümüz beşerinin en büyük açlığı tahminen de… Lakin manaya yetisini çocuklarımıza ve insanlarımıza kazandırma tarafında hiçbir gayretimiz yok. Tahminen de bilmediğimizden, insan bilmediği bir şeyi öğretemez zira…
Düzgün niyetlilerimiz, anlayışlı olmaya çalışarak (yakınını kaybetmiş birinin kırıcı bir telaffuzuna anlayış gösterme gibi), daha gayretlilerimiz ise empati yaparak yardımcı olmaya çalışır. Empatide kılavuzumuz “Benim başıma gelseydi, ben olsaydım ne yapardım?” üzere şeylerdir. Meğer her yara farklı bireylerde farklı acılara sebep olabilir. Kimini de acıtmaz bile… Anlamak, karşınızdaki insanı onun şartlarıyla kıymetlendirme ve hissettiklerinin o kişi için ne manaya geldiğini görebilmektir. Empati, sorunu kendi lisanımızda okuma; anlamak da sorunu sorunun sahibinin lisanıyla okumadır.
Yeryüzündeki insan sayısı kadar lisan var bence; Betül’ce, Levent’çe, Selin’ce, Alex’çe… Betül’ce öğrenmeden onu anlamak mümkün olabilir mi? İşte, işini yeterli yapan bir psikiyatrın Betül’ce öğrenerek (yansız, ön yargısız, sabırla dinleyerek ve anlamaya çalışarak) işe başlaması gerektiğine inanıyorum. Betül Hanım’ın da Betül’ceyi öğrenmesinin yolunu açarak (yakınmalarını açık ve detaylı aktarması) onun işini kolaylaştıracağını düşünüyorum.
Manaya ve anlaşılabilme dileğiyle…