İki uçlu mizaç bozukluğu, iki uçlu duygudurum bozukluğu ya da manik- depresif bozukluk isimleri ile bilinen bipolar bozukluk, iki başka hastalık devri ile karakterizedir. Hastalığın bir tarafında mani (taşkınlık), başka tarafında depresyon (çökkünlük) vardır. Ataklar biçiminde seyreden hastalık devirleri dışında, hasta büsbütün olağandır.
Mani devri: Hastanın çok sevinçli ve coşkulu olduğu periyottur. Kişinin özgüveni çok artmıştır, çok enerjiktir, kanılar zihninde yarışıyordur, her şeyi yapabileceğini düşünür, çok az uyur lakin yorgun hissetmez, spontan dikkati armıştır, çok konuşur, müzik söyler, çok para harcar, cinsel ilgi ve isteği artar, kolay öfkelenir, riskli davranışlara olan ilgisi artmıştır.
Depresyon devri: Mani periyodunun tam karşıtıdır. Kişinin özgüveni çok düşmüştür, umutsuz, mutsuz, karamsar, kıymetsiz hisseder, zevk alamaz, suçluluk ve pişmanlık hisleri, mevt ve intihar kanıları ağırdır.
Bipolar bozukluk, toplumda %2-3 oranında görülmektedir. Çoklukla 20-25 yaşlarında başlayan hastalık, bayan ve erkekler ortasında eşit oranda görülür. Etyolojik nedenler ortasında genetik ve nörotransmitter sistemdeki değişiklikler kıymetlidir. Ömür içindeki stresör (ölüm, göç, iş kaybı gibi) hastalığı tetikleyebilir.
Bipolar bozukluk mevsim geçişlerinden etkilenir. İlkbahar-yaz aylarında manik atak, sonbahar-kış aylarında depresif atak ortaya çıkabilir.
Tedavide, ilaç tedavisi (antipsikotikler, duygudurum düzenleyicileri) en kıymetli yeri kaplar. Atak tedavi edildikten sonra, kesinlikle esirgeyici tedavi uygulanmalıdır. Hastalığın birinci yıllarında ataklar ortasındaki mühlet uzun iken, bilhassa gereğince tedavi edilmeyen olgularda ataklar ortasındaki mühlet çok kısalır.
İlaç tedavisinin yanında, hastalıkla ilgili detaylı bilgilenme, sistemli yaşama, gerilimle baş etme, alkol-madde kullanımından uzaklaşma hususlarında danışmanlık vermek değerlidir. Gece uykusunun kıymeti vurgulanmalı; uykudaki bozulmanın atağın habercisi olduğu kadar atağı da tetikleyebileceği belirtilmelidir.
Atak öncesinde, uyarıcı belirtileri fark etmek, erken teşhis ve tedavi açısından çok kıymetlidir. Hastalık, hasta ve yakınları tarafından ne kadar âlâ bilinirse, uyarıcı belirtiler de o kadar süratli fark edilir.
