Bel ağrısı nedeni ile doktora başvuran hastaların yaklaşık % 5’inde bel kayması olduğu saptanmıştır.
Bel kayması, omurga kemiklerinin birbirleri üzerinde öne ya da geriye yanlışsız kaymış olmasıdır. Tıp lisanında bel kayması için spondylolisthesis terimi kullanılmaktadır.
Nasıl bir kolye ya da bir tesbih üzerinde bulunan boncuklar, ip ya da zincir sayesinde arka arda makul bir tertip içinde, çizgi halinde sıralanmışlarsa, omurga kemikleri de üst üste belli bir tertip içinde dizilmişlerdir. Omurga kemiklerinin birbirleri üzerinde düzgün bir biçimde dizilmelerini, kemikler ortasında bulunan eklemler ve bağlar sağlarlar.
Bel kayması olması durumunda omurga kanalı içinden geçen omurilik ve hudutlar gerilebilir, sıkışıp baskı altında kalabilirler. Gerilme, sıkışma ve tahrişe bağlı olarak, bel fıtığı belirtilerini taklit edecek bir biçimde bel ağrısı, kalça ve bacaklarda ağrı, uyuşma ve karıncalanma görülebilir. Nadir durumlarda ise hastanın idrar ve dışkı yapma işlevleri bel kaymasına bağlı hudut sıkışmaları nedeni ile etkilenebilir.
Bel kayması omurlar ortasında bulunan eklemlerin;
Doğuştan hastalıklı olması, eski bir kaza ya da çarpma nedeni ile hasar görmüş olması, zorlanmaya bağlı gelişen gerilim kırığı ismini verdiğimiz eklem kırıkları, eklem iltihabı ya da romatizması, üzere bir çok nedene bağlı olabilir.
Bel kayması, spor yapmaya başlayan çocuk ya da gençlerde, jimnastik, tartı kaldırmak üzere birtakım sportif aktiviteler sırasında, beli çok zorlamaya bağlı olarak omurga kemikleri ortasındaki eklemlerde fark edilmeden gelişen gerilim kırıkları dediğimiz küçük kırıklara bağlı olarak da gelişebilir.
Yaşlı bireylerde de, gerilim kırığı olsun olmasın, eklemlerin ve bağların yıpranmasına bağlı olarak bel kayması gelişebilir.
Nasıl teşhis edilir ?
Bel kayması teşhisi için ekseriyetle olağan bel sinemaları kafidir. Hastanın omurga kemikleri ortasındaki kaymanın öne ve geriye hakikat eğilmek ile artıp artmadığını bilmek tedavi planlaması açısından çok kıymetlidir, bu nedenle omurganın değişik konumlarında röntgen sinemaları yapılması gerekir.
Normal röntgen sinemalarında saptanması her vakit kolay olmayan gerilim kırıklarının aranması gayesi ile Bilgisayarlı Tomografi yapılabilir.
MR ile omurganın yapısı, eklemlerin ve hudutların durumu, hudut sıkışmaları incelenir.
Nasıl tedavi edilir?
Bel kayması tedavisi öncelikle beli zorlayan, omurga eklemlerinde kırık ya da çatlakların gelişmesine yol açan nedenlerin ortadan kaldırılması, beli zorlayıcı hareketlerin kısıtlanması ile başlar.
Bel kayması tedavisi için şikayetlerin şiddetli olmadığı ve kaymanın ileri derecede olmadığı hastalarda ağrı kesici ilaçlar, fizik tedavi uygulamaları, kilo vererek bele düşen yükü azaltmak, bel ve karın kaslarını güçlendirmek üzere tedaviler denenmelidir.
Başlangıçta yapılan kolay tedaviler ile bel kaymasının ortaya çıkarttığı ağrı ve gibisi şikayetlerde hasta açısından tatminkar bir gerileme kalıcı olarak sağlanabilir ise, bel kayması ameliyatı yapılmasına gerek kalmaz.
Ameliyat gerekir mi?
Ağrı ve başka şikayetler ilaç tedavisi ve gibisi birinci basamak tedavileri ile kalıcı olarak giderilemez ise, Omurga kemikleri ortasında olağanda bulunması gerekenden daha fazla hareketlilik saptanmış ise, Omurilik ve hudutlar üzerinde baskıya bağlı tahriş ya da hasar kelam konusu ise bel kayması ameliyatı yapılmalıdır.
Bel kayması ameliyatına karar vermek için omurlar ortasında olağandışı bir derecede hareket olup olmadığı değerlidir.
Bel Kayması Ameliyatı nasıl yapılır?
Bel kayması ameliyatları halk ortasında ekseriyetle sakat kalırım, felç kalırım halinde korkulan, çok derecede riskli olarak bedellendirilen ameliyatlardır.
Bir yandan cerrahi grubun deneyimi, başka yandan da ameliyatlar sırasında kullanılan ve ameliyatın daha inançlı bir biçimde yapılmasını sağlayan teknolojik imkanlar, ameliyatların risklerini değerli derecede azaltmaktadır.
Bel kayması ameliyatı bir yandan omurilik ve sonlar üzerindeki baskının kaldırılması, başka yandan da omurga kemiklerinin birbirleri üzerinde düzgün ve istikrarlı bir biçimde durmalarını sağlamak maksadı ile yapılır.
Omurilik ve hudutlar üzerindeki baskının kaldırılması, hudut dokuların rahatlatılması için baskı yapan bir kısım kemik dokusu ameliyat sırasında törpülenebilir ya da çıkartılabilir.
Omurga kemiklerinin birbirleri üzerinde ağrıya neden olmayacak, istikrarlı bir biçimde dizilmelerini ve bu formda kaynamalarını sağlamak gayesi ile, ameliyat sırasında, halk ortasında vida ya da platin olarak tanınan, kemikleri birbirleri üzerinde yanlışsız formda sabitleyen sistemlerin kullanılması gereklidir.
Bel kayması ameliyatı sonrasında, kemikler birbirlerine düzgün bir biçimde kaynamaya başlayana kadar, bel korsesi kullanmak gereklidir.
Daha sonra ise bel ve karın kaslarını güçlendirecek idmanlar hastaya önerilir.