Kalça çıkığı erken periyotta tespit edilirse bandaj ve alçıyla tedavi edilir. Geç devirde de tedavisi mümkün fakat ameliyatla tedavi gerektirir.
Kalça çıkığı problemine günümüzde çok fazla bebekte rastlanıyor. Uzmanlar erken teşhisle çıkığın çok kolay tedavi edilebileceğini, bu yüzden de erken teşhisin büyük ehemmiyet taşıdığını vurguluyor.
Kalça çıkığı nedir?
Uyluk kemiğiyle leğen kemiğinin eklem bölgesi gelişimi sırasındaki uyumsuzluğu kalça ekleminin tam oluşmamasına sebep olur. Bu da kalça çıkığını meydana getirir. Doğuştan kalça çıkığına (DKÇ); gelişimsel kalça yetersizliği, gelişimsel kalça çıkığı ya da doğumsal kalça çıkığı da diyebiliriz. Leğen kemiğindeki yuvanın (asetabulum) gelişimindeki aksama ve buna bağlı olarak bacak uyluk kemiği (femur) başının bu yuva içerisindeki olağan durumu koruyamaması ve yuva dışarısında bulunması kalça çıkığı olarak kıymetlendirilir.
Doğuştan kalça çıkığı, çocuklarda sık görülür ve erken anlaşılıp tedavi edilmezse kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
Kalça çıkığı kaç kümede incelenir?
Kalça çıkığını iki kategoride incelememiz mümkün. Bunlardan biri teratolojik kalça çıkığıdır ve rahim içindeyken oluşur. Başkasıysa tipik kalça çıkığı. Tipik kalça çıkığı da doğum sırasında yahut çabucak ertesinde görülür. Tipik çıkıklar üç başka kümeye ayrılır.
- Çıkabilir kalça:Pasif olarak kalça çıkabilir manasına gelir.
- Yarı çıkık kalça:Bu durum uyluk kemiği başının eklem içinde üst, dışa hakikat kaymış, lakin tam olarak çıkmamış halidir.
- Çıkık kalça:Uyluk başının yuva dışında olduğu duruma çıkık kalça denir.
TEDAVİ EDİLEBİLEN 6 BEBEK HASTALIĞI
Kalça çıkığının görülme sıklığı…
Dünya Sıhhat Örgütü’nün yayınladığı bilgilere nazaran her yıl dünyaya gelen bin çocuktan ikisinde kalça çıkıklığı görülür. Şayet ailenizde daha evvel kalça çıkığı sorunu görüldüyse bunun çocuğunuzda seyretme ihtimali artar. Bunun dışında, sezaryen doğum, bağların (ligamentlerin) gevşekliği, doğum kilosunun fazla olması, bebeğin anne karnındaki durumu (makat gelişi), birinci çocuk olması üzere faktörler kalça çıkığının görülme sıklığını artıran ögeler. Bebeklerin yüzde 40’ında çift taraflı çıkık olur. Ayrıyeten kız çocuklarında erkeklere kıyasla kalça çıkığına daha fazla rastlanır.
Kalça çıkığının belirtileri nelerdir?
Kalça çıkığında bilhassa yeni doğan bebeklerde ve çıkık derecesi ağır olmayan küçük çocuklarda yürüyene kadar hiçbir belirti olmayabilir. Bu üzere durumlarda çıkık, çocuk tabiplerinin olağan muayeneleri sırasında fark edilebilir. Bebeğinizin bacaklarında uzunluk farkı, ayaklarında şekilsel bozukluk, kalça ve bacağın üst kıvrım bölgelerinde sağ ve sol bacak ortasında farklılık, bacaklardan birinin başkasına oranla daha az hareketliliği ve esnekliği varsa doktora başvurabilirsiniz.
Kalça çıkığında tedaviyi ertelemeyin!
Tedavinin birinci adımı kundak uygulamasının yasaklanmasıyla atılır. Birinci 6 ayda yapılan teşhis sonucunda pavlik bandajı dediğimiz, bebeğinizin dizlerini birbirinden ayırarak karnına gerçek çekilmesini sağlayan yol ya da frejka yastığı uygulanır. Bu bandajlar bebeğinizi rahatsız etmez. 6 aylıktan sonraki periyotlarda genel anestezi altında, kalça yerine oturtulup alçı uygulanması, 18 aydan daha büyükler içinse kemik ameliyatları gerekebilir. Yaş ilerledikçe çıkık ağırlaşacağı için operasyonların büyüklüğü de artar. 6 yaşına kadar seçkin de olsa başarılı ameliyatlar yapılabiliyor olmasına rağmen, 10 yaşından büyük çocuklarda yapılacak cerrahi uygulamaları maalesef ekseriyetle olumlu sonuç vermiyor. Bu üzere durumlarda daha ileri yaşlarda lakin kalça eklemi dondurulması ya da işlevsel açıdan avantajlı kalça protezi ameliyatı uygulanır. Teşhis mühleti geciktikçe tedavinin daha güç olacağını unutmayarak bebeğinizi katiyen mevzuda uzmanlaşmış tabiplere muayene ettirin. Kalça çıkıklığı önlenebilir.
İstatistiklere nazaran, yenidoğan her 800 bebekten birinde görülen kalça çıkığı, doğumsal kas iskelet rahatsızlıklarının en sık görüleni. Hastalığın erken periyotlardaki tedavisi, kullanımı kolay ortopedik eserlerle sağlanır. Teşhis için ortopedik muayenenin ihmal edilmemesi gerekir. Geç fark edilen durumlarda cerrahi müdahaleler ve güçlü bir tedavi sürecine gerek duyulduğunun altını çizmekte yarar var.
Ülkemizde epeyce sık görülen doğumsal kalça çıkığı, erken periyotta teşhis edilirse aslında yalnızca bir kas iskelet sorunu. Tedavisi de epeyce kolay. Anne babanın dikkatini çeken bir durum kelam konusu olmadığında, tanısı çocuğun yürümeye başlamasına kadar gecikebilir.
Sadece 10 dakika
Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik, hormonal, mekanik ve çevresel faktörler doğumsal kalça çıkığında rol oynar. Bilhassa ailesinde kalça çıkığı sorunu olanların, bunu tabipleriyle paylaşmalarını öneririz. Zira bebek yürüme çağına gelene kadar, çıkık oluştuğu anlaşılmayabilir. Durumun yalnızca 10 dakika süren ortopedik muayeneyle teşhis edilmesi mümkün. Tabip gerekli görürse, ultrason ve 4 aylıktan büyük bebeklerde röntgen sineması istenebilir. Doğumsal kalça çıkığı kız çocuklarda erkeklerden daha sık görülür. Çıkık çoklukla tek tarafta olmasına karşın, her iki kalçayı da etkileyebilir. Bebeğinizin bacaklarının uzunluğu birbirinden farklıysa, daha evvel muayene yapılmadıysa denetime götürebilirsiniz.
Kalça çıkığında erken tedavi
Birçok hastalıkta olduğu üzere, kalça çıkığında da erken teşhis koymak çok büyük değer taşır. Bilhassa birinci 6 ay içinde yapılacak teşhislerin sonucunda uygulanan tedaviler muvaffakiyetle sonuçlanır. Ağrı üzere rastgele bir dış belirtisi olmaması tanıyı güçleştirir. Birinci teşhis, ehil çocuk uzmanı muayenesiyle belirlenir, kesin teşhisse, çocuğun 0-6 aylık periyodunda ultrason tetkikleri ya da 6-18. aylarda röntgen sinemalarıyla konur.
Vakaların yüzde 95’inde, erken teşhis konularak hayli kolay usullerle tam tedavi sağlanabiliyor. Bu basamakta faydalanılan ortopedik aygıtlar kullanılır. Tedaviye erken başlanırsa, kalçayı olağan hale getirmek için 5-6 aylık bir müddet kâfi. Yürümeye başladıktan sonra teşhis konulursa alçı, cerrahi teşebbüs üzere çok daha güç ve karmaşık teknikler kullanılır. Bu basamakta, çocuğunuzun 3-4 ay müddetle alçıda hareketsiz tutulması sağlanır ve bu da sonuç vermezse cerrahi teşebbüsler uygulanmaya başlanır. Bu şiddetli süreci ve kalıcı sakatlıkları önlemek için erken teşhise kıymet verin.
Kalça çıkığınız varsa bunları yapmayın!
Kundak yapmak: Maalesef ülkemizde hala birtakım yörelerde bebeklere kundak uygulaması yaygın olarak yapılıyor. Her yıl binlerce çocuğun kalça sorunlarının ortaya çıkmasında kundağın olumsuz rolü olduğu söyleniyor.
Yanlış bezleme: Bezin, dar ve küçük olması, kasık hizasında bağlanması kalça gelişimini olumsuz tarafta etkileyen faktörler. Hazır bezler, rastgele bir bez bağlanmasına nazaran katiyen daha sağlıklı ve kullanmakta yarar var.
Hatalı giysiler: Bebeklere bazen ekonomik nedenlerle, bazen de yanlış alışkanlıklar yüzünden dar ve küçük giysiler giydirilmesi çok yanlış. Bebeklikte giydirilen kıyafetler kalça sorunlarında tesirli.
Hatalı tutuş: Özellikle emzirme sırasında bebeklerin bacakları bitiştirilerek tutulur. Yanlış bir tutma biçimidir ve kalça gelişimini olumsuz tarafta tesirler.
Yanlış taşıma: Bebekler taşınırken, bilhassa birinci aylarda sarılarak tutulup taşınır. Bu da kundak tesiri yaratır. Kalça gelişimi için uygun değil.
Erken bastırmak, yürüteç kullanmak: Bebeğin doğal gelişim sürecini tamamlamadan yere erken bastırılması, yürütece konulması da kusurlu bir davranış. Şayet kalçalarda bir sorun varsa artmasına yol açabilir.