Çalıştığım şirkette beş yıldır tıpkı durumdayım. Terfi etmek benim için çok değerli lakin ne vakit elime bir fırsat geçse değerlendiremiyorum. Adım atmaya korkuyorum. Bir hafta evvel işverenim bilhassa benim bitirmemi istediği bir iş verdi. Evvel yapabileceğimi düşündüm fakat biraz vakit geçince başaramayacağımı anladım. Bu nedenle bana yardım etmesi için diğer bir arkadaşımı görevlendirmesini ya da işi olduğu üzere bir diğerine vermesini istedim.
Yani sonuç yeniden aynı… Meğer ki diğerlerinin yol aldığını görmek canımı acıtıyor. Birden fazla vakit kendimi aptalmış üzere hissediyorum. Tek tesellim eşimin işinde başarılı olması… Aslında yalnızca işte değil birden fazla alanda başarılıdır. Öbür bir firmada çalışıyor. Son birkaç yılda hayli yol kat etti. Bana takviye oluyor ve pes etmemem gerektiğini söylüyor. Dün akşam işverenimle aramda geçen konuşmayı anlattım ona. Tam bu sırada 10 yaşında annemle yaşadığımız bir anı canlandı gözlerimde. Sokakta arkadaşlarımla oynuyorum, sanırım ilkbahardayız. Havaların da ısınmasını fırsat bilerek top oynamaya başlamıştık. Her şey ne keyifliydi. Bir an fark ettim ki annem beni çağırıyor. Düşünüyorum sanki ne oldu, tekrar ne yaptım? Meskenin kapısında asık yüzüyle beni karşılayışını hatırlıyorum. Komşu teyzenin oğlu matematikten yeniden yüksek not almış. Benim ne kadar aptal olduğumu söylüyor.“Başarısız olana bu konutta yemek yok” sözleri bugün hala kulağımda çınlıyor…
Kendinizi etrafınızdaki öbür bireylere nazaran başarısız ve yetersiz buluyor, üzerinize alacağınız vazifeler ve atılacak adımlardan başarısız olma tasası ile kaçıyorsanız, bu yaşantının sebeplerinden biri “başarısızlık” şeması…
Bu şema size acı veren tecrübeler sunar. Birden fazla vakit kendinizi aptal, maharetsiz olmakla suçlarken bulabilirsiniz. Yaşama yeterli ahenk sağlayan yetişkinler olabilmemiz için çocukluğumuzda muhtaçlığımız olan belirli noktaların karşılanması halinde olumlu tesirlerin ortaya çıktığını görüyoruz. Yani kusursuz olması gerekmiyor. Bir çocuğun gelişimi için neye gereksinimi vardır sorusunun yanıtında, aslında her insanın karşılanmasına muhtaç olduğu bir ekip kozmik gereksinimler yatıyor. Bir çocuğun öncelikle inançta hissetmeye, özerkliğe, özsaygıya, kendini tabir etmeye, gerçekçi sonlara ve diğerleri ile bağlılık hissetmeye gereksinimi vardır. Bunlar karşılanırsa çocuğun psikolojisi sağlıklı ilerler. Şayet eksik kalırsa; karşılanmamış bu gereksinimlerin zedeleyici tesiri ile oluşan erken periyot uyumsuz şemalar hayat uzunluğu gelişirler. Kendimizle ilgili değiştirilmesi güç çekirdek inançlarımızdır. Çocuklukta başlayan ve ömür uzunluğu tekrar eden özyıkıcı kalıplardır. İşte bunlardan biri de “başarısızlık”şeması…
Yaşam olayları karşısında şemanızın tetiklenmesi ile başarısız olduğunuzu düşünüp kehanetin kendini gerçekleştirmesini sağlarsınız. Yani başarısızlık sizinle bir arada olur. Bunun en değerli sebebi ise şema nedeni ile atılım yapmaktan kaçmanız, işlerinizi ertelemenizdir. İşinizde başarısız olmaktan korktuğunuz için hiç yapmamayı tercih edersiniz. Kendinizi öteki beşerlerle kıyaslar onların başarılı sizinse başarısız olduğunuzu düşünürsünüz. Hatta başarınızdan ötürü övgü aldığınızda bunu yok sayıp, küçümseyebilirsiniz. Muvaffakiyet konusunda gösterdiğiniz eforun ve ortaya koyduklarınızın uydurma olduğunu düşünür, beşerler tarafından fark edilebileceği nedeniyle kaygılanabilirsiniz. Maruz kaldığınız külfetten kurtulmak için başarılı bireylerle duygusal yakınlık kurup, eş olarak seçebilirsiniz. Muvaffakiyet tecrübesini onlarda yaşamayı seçersiniz. Başarısızlık şemasının kökenleri ne olabilir? Sorusunun karşılıklarından biri okuldaki başarınızı eleştiren, kardeşlerinizle kıyaslayan ebeveynlere sahip olmuş olmanız olabilir.
Okul başarınız dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu üzere ders çalışma performansınızı ve hayat kalitenizi etkileyen bir rahatsızlık nedeni ile aksamış olabilir. Bununla birlikte ebeveyniniz size özdisiplini öğretememiş olabilir. Bu nedenle hünerlerinizi geliştirmeyi ve kendinizi disiplinize etmeyi öğrenememiş olabilirsiniz. Şemanızla çaba ederken kendinize gerçekçi beklentiler ve maksatlar koymayı ihmal etmeyin. Amaçlara giderken kıymetli olan basamaklı hareket etmek ve çabayı bırakmamaktır. Gücünüzü keşfetmenin vaktinin geldiğini düşünün. Yardımcı olacaktır…