Dünyada sakatlığın önde gelen sebeplerinden biri kireçlenmedir. Eklem ağrısıyla sonuçlanır ve rastgele bir yaşta ortaya çıkabilir. Erken teşhis çok kıymetlidir. Zira; kireçlenme külliyen ortadan kaldırmak için kesin bir yaklaşım yoktur. Lakin önüne geçmek için bir dizi tedbir alınabilir. Erken tedbir ve tedaviler ile ağrısız, etkin ve tatmin edici bir hayat kalitesi mümkündür.
Ayağın Anatomisi
Ayakta 28 adet kemik ve 30’dan fazla eklem mevcuttur. Bu kemikleri birbirine bağlayan ligament isimli bağlar ve kaslar bulunmaktadır. Artroz yahut öteki bir ismiyle kireçleneme bir yahut birden fazla eklemde gelişen yürüme ve dengeyi efektif olarak etkileyen bir hastalıktır.
Ayak Bileği eklemi: Kaval kemiği ve talus isimli ayak kemikleri ortasında büyük bir eklemdir.
Ayak Gerisi: 3 adet eklem ve 2 adet kemik vardır. Talus ve Kalkaneus kemikleri. Bu kemikler ortasında subtalar, talonaviküler ve kalkaneokuboid eklemler vardır.
Ayak Ortası: tarsal kemiklerden oluşur. 5 adettir. Kuboid, navikula ve 3 adet kuneiform kemiklerdir.
Ayak Önü: 5 adet metatarsal ve 14 adet falanks isimli kemiklerden oluşur.
Tanımlama ve Sebepler
Ayakta yahut ayak bileğinde kireçlenme meydana getiren 3 yaygın sebep vardır.
Osteoartrit yahut Artroz
Eklem kıkırdağında soyulma ve kayıp ile giden dejeneratif bir süreçtir. İleri yaşlar, bayan ve obezlerde sık görülür. Eklemin bozulması ve kemiklerin birbirine sürtmesi ile ağrı, şişlik ve sertlik ile sonuçlanır. Yıllar içinde yavaş olarak ilerleyen progresif bir hastalıktır.
Romatoid Artrit
Osteoartrit üzere lokal değil, sistemik bir hastalıktır. İmmun sistemin etkilendiği gen yaşta birçok eklemi tutan, sistemik bir romatizmal hastalıktır. Sonuç olarak eklem kıkırdakları yıkılan bir süreç meydana gelir.
Post-Travmatik Artroz
Kırık yahut yaralanma sonrası eklem kıkırdağında meydana gelen hasar sonucu oluşur.
Klinik Bulgular ve Şikâyetler
Etkilenen ekleme nazaran şikâyet yeri ve şiddeti değişmektedir. Yaygın şikâyetler;
-
Ağrı ve Hassasiyet
-
Sertlik ve hareket kısıtlılığı
-
Şişme
-
Yük vermede ve yürümede zorluk
Teşhiste ağrının üslubu, ne ile artığı, vakti, süreklimi, yeri ve başlangıç mühleti kıymetlidir. Röntgen eklem uzaklığı ve kemik yapısı hakkında ayrıntılı bilgi verecektir. İleri tetkik olarak MR ve BT istenebilir.
Tedavi
Artrozun şiddeti, yeri tipine nazaran tedavisi değişmektedir.
Ameliyat Dışı Tedavi
-
Şişliği ve ağrıyı azaltmak için ilaç tedavisi başlanır
-
Yumuşak ve ortopedik ayakkabılar
-
Ayak bilek ortezi ile dinlendirme
-
Yük vermeyi engellemek için baston kullanma
-
Fizik tedavi ve egzersiz
-
Kilo Denetimi ve besin takviyeleri
-
Eklem içi ilaç kullanma teklifler ortasındadır.
Cerrahi Tedavi
Hasta ameliyat dışı usullere cevap vermezse cerrahi tedavi planlanır. Etkilenen eklemin şiddeti ve yerine nazaran tedavi değişir. Birden fazla cerrahi seçenek bulunmaktadır. 3 usul bulunmaktadır;
Artroskopik debridman, artrodez ve artroplastidir.
Atroskopik Debridman (Eklem Temizliği)
Erken evrelerde rahatlama sağlar ve yararlıdır. Eklem içi kireçlenme dokuları temizlenir.
Artrodez ( Eklem Dondurma)
Eklem külliyen dondurulur ve hareketi ortadan kaldırılır. Bu sistemde vida, plak yahut K telleri eklem tespit edilerek dondurulur.
İleri hadiselerde rahatlama sağlar ve efektif bir metot olup en sık tercih edilen bir usuldür.
Eklem Protezi
Yeni bir eğilim olup uzun devir sonuçları yayınlanmamıştır. Diz ve kalça protezi kadar yaygın kullanımı yoktur.
Ameliyat Süreci
-
Ayak ve ayak bileği ameliyatları ağrılı olabilir. Ağrı kesiciler tesirli olacaktır.
-
Ayağınızı kalp düzeyinden yüksekte tutunuz ve buz uygulaması yapınız.
-
Ayak bilek yahut ayak eklem hareketlerinin kazanımı için hekiminiz Birkaç ay fizik tedavi uygulayabilir. Tedavi süreci biraz uzundur.
-
Birçok olay ameliyattan yarar görür ve ağrısız bir hayat ile günlük hayatına devam eder. Tam güzelleşme 9-12 ortasında sürer. Ama bu tedavinin ve hastalığın şiddetine nazaran değişmektedir.