Ayak bileği, diz eklemi üzere spor faaliyetleri sırasında sık travmaya uğrayan bir eklemdir. En sık görülen yaralanması da, bağ yaralanması yani burkulmalardır. Sıklıkla şiddetli burkulmalarda güzel bir tedavi ile en geç 3-4 haftada spora dönülebilirken birtakım atletlerde bu mühlet giderek uzar. Bunun nedeni, ayak bileğimizi oluşturan kemiklerden olan talus kemiğinde görülen kıkırdak yaralanmalarıdır. Bu yaralanmalar, kısa müddette zaten güzelleşebilen kemik iliği ödemi formunda olabildiği üzere, bazen kıkrdak dokunun altta yer alan kemik dokuyla bir arada hasarlanması ve vakit içinde yerinden ayrılması ile de sonuçlanabilir. Bu durumda ağrı geçmez ve cerrahi tedavi gerekir. Talusun osteokondral lezyonu denilen bu durum sonrasında hasar gören modül eklem içine düşerse eklem faresi ismini alır.
Talusta yeterli sınırlanmış bir osteokondral lezyon saptandığında yapılacak cerrahi tedavi yollarından biri, artroskopik temizleme yapılması, hasar gören kıkırdağın çıkarılarak yatağının temizlenmesi ve altta kalan kemiğin kanatılarak kıkırdak oluşumunun kısmen de olsa sağlanmasıdır. Mikrokırık ismi verilen bu teknik ile oluşması beklenen kıkırdak doku, olağan eklem kıkırdağından daha gevrek bir kıkırdaktır.
Diğer bir süreç de, açık olarak hasar gören yapının temizlenmesinden sonra dizden alınan silindirik kıkırdak ve kemik tüplerinin temizlenmiş alana naklidir. Bu süreç, özel aletler içeren bir set yardımı ile milimetrik ölçümler ile yapılır. Tüpler, dizin yüklenme olmayan yerinden alındığı için diz eklemine ziyan vermemektedir. Bu sürece mozaikplasti ismi verilir. Sürecin yapılabilmesi için kaval kemiğinin alt kısmı kesilmekte ve ameliyat sonunda kaynaması için vidalanmaktadır.
Mozaikplasti yapılabilmesi için en uygun hasta profili, 50 yaş altında, erken devirde başvuran, 2 cm2 altında hasarı bulunan ve eklemde yaygın kıkırdak hasarı olmayan hastadır.
Her iki süreç de uzun bir tedavi mühleti gerektirir. Kıkırdağın düzgünleşme kapasitesinin zayıf olduğu bilinmelidir. Hastanın ortalama, 6-8 hafta ayağı üzerine yüklenmemesi gerekir.
