Anksiyete – Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu | psikiyatribilgileri.com

Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu (GAB) olan kişilerde “sürekli, aşırı ve

durumla uygun olmayan bir endişe ve sıkıntı durumu” söz konusudur. Aşırı

endişe, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkiler ve hatta olağan yaşam

etkinliklerini sürdürmesini engeller. Bu kişiler her durumda olası en kötü

sonucu düşünürler, herşey kendi denetimlerinin dışındadır, iyi bir olasılık ya

da geriye dönüş mümkün değildir. GAB’da aşırı endişe ve kaygı genellikle

sağlık, aile, çocuk ,okul ya da iş gibi konularla ilgilidir. Kontrol edilemez

nitelikte olan bu endişe ve sıkıntı hali en az altı ay boyunca hemen hergün

vardır ve gün boyunca sürer.

GAB’ın yaşam boyu görülme sıklığı %5-6’dır. Başka bir deyişle, her 100

kişiden 5-6’sı yaşamlarının herhangi bir zamanın bu rahatsızlığı yaşayabilir.

Yaygın anksiyete bozukluğunun yaşam boyu sıklığı kadınlarda %7,7 ve

erkeklerde %4,1’dir.Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre 2 kat fazladır.

Yaşla birlikte endişe duyarlılığı artar. GAB yaşlılıkta en sık görülen anksiyete

bozukluğudur.

Belirtileri Nelerdir?

Gerçek bir neden yokken ya da nedeni olsa bile durumla uyumsuz olan, aşırı

olan denetlenemeyen nitelikteki endişe ve kaygı hastalığın ana belirtisidir.

Çoğu zaman kişi endişelerinin aşırı olduğunun farkındadır, ancak

endişelenmelerini denetleyemezler ve bir türlü sakinleşemezler. Çevrelerinde

“aşırı evhamlı, aşırı düşünceli” olarak tanınırlar. Yorgunluk, dikkat bozukluğu

ve konsantrasyon güçlüğü, sese karşı duyarlılık, uykuya dalamama ve gece

sık sık uyanma dinlendirici olmaya uyku diğer önemli belirtilerdir.

GAB’a sıklıkla sanki fiziksel bir hastalık varmışçasına kendini gösteren bazı

bedensel belirtiler eşlik eder. Bu belirtiler: nedensiz yorgunluk, başağrısı ve

kas ağrıları, yutma güçlüğü, titreme ve seyirmeler, terleme, tahammülsüzlük,

bulantı, sersemlik hissi, sıcak basması gibi fiziksel yakınmalardır

Genelleşmiş Anksiyete bozukluğu DSM-5 kılavuzuna göre tanımlanır.

• En az 6 ay süreyle hemen her gün ortaya çıkan, birçok olay ya da

etkinlik hakkında (işte ya da okulda başarı gibi) aşırı anksiyete ve

üzüntü (endişeli beklentiler) duyma.

• Kişi, üzüntüsünü kontrol etmeyi zor bulur.

• Anksiyete ve üzüntü, aşağıdaki altı semptomdan üçüne (ya da daha

fazlasına) eşlik eder (son 6 ay boyunca semptomlu gün sayısı,

semptomsuz gün sayısından daha fazladır).

Not: Çocuklarda sadece bir maddenin

bulunması yeterlidir.

1. Huzursuzluk, aşırı heyecan duyma ya da endişe

2. Kolay yorulma

3. Düşüncelerini yoğunlaştırmada zorluk çekme ya da zihnin durmuş gibi

olması

4. İrritabilite

5. Kas gerginliği

6. Uyku bozukluğu (uykuya dalmakta ya da sürdürmekte güçlük çekme ya da

huzursuz ve dinlendirmeyen uyku)

• Anksiyete, üzüntü ya da fizik yakınmalar klinik açıdan belirgin bir strese

ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da işlevselliğin önemli diğer

alanlarında bozulmaya neden olur.

• Bu bozukluk bir maddenin (örn. kötüyekullanılabilen bir ilaç, tedavi için

kullanılan bir ilaç) ya da genel tıbbi bir durumun (örn. hipertiroidizm)

doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir

• Anksiyete ya da üzüntü; diğer bir mental bozuklukla daha iyi

açıklanmamalıdır; örn. anksiyete ya da üzüntü bir Panik Atağı olacağı

[Panik Bozukluğunda olduğu gibi] , genel bir yerde utanç

duyacağı [Sosyal Fobide olduğu gibi], hastalık bulaşmış olma [Obsesif-

KompulsifBozuklukta olduğu gibi], evden ya da yakın akrabalarından

uzak kalma [Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğunda olduğu

gibi], Posttravmatik Stres Bozukluğunda travmatik olayın hatırlanması,

kilo alma [Anoreksiya Nervozada olduğu gibi], birçok fizik yakınmanın

olması [Somatizasyon Bozukluğunda olduğu gibi], algılanmış dış

görünüş kusurları (Beden Dismorfik Bozukluğunda olduğu gibi], ciddi bir

hastalığının olması [Hipokondriazisde olduğu gibi] ya da delüzyonel

inançların içeriği [şizofreni ya da delüzyonel bozuklukta olduğu gibi]

Nasıl Oluşur?

Stresler GAB’nun gelişiminde önemli rol oynar. Çocukluk dönemi ve genç

erişkinlik çağları arasında başlayan GAB, yavaş ve sinsi bir gelişim gösterir.

Hastalığın belirtileri dönem dönem iyileşmeler ve alevlenmeler gösterir. Stresli

yaşam olayları olduğunda belirtiler çoğunlukla kötüleşir. Hastalığın

oluşmasında “kalıtsal etkenler, beyin nörokimyasındaki değişiklikler, kişilik

özellikleri ve stres verici yaşam olayları” etkilidir. Hastalar yorgunluk, gerginlik,

kas ağrısı ve başağrısı gibi bedensel belirtiler nedeniyle çoğu zaman

psikiyatri dışı branş hekimlerine başvururlar ve doğru tanının konması ve

uygun biçimde tedavi edilmesi gecikebilir.

Tedavi

GAB tedavi edilebilen bir hastalıktır. İlk başvuruda kapsamlı bir psikiyatrik

değerlendirmenin yanı sıra, bu belirtilerin herhangi bir fiziksel hastalıktan

kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için bazı incelemeler

yapılacaktır.Hastaların çoğu diğer branş hekimlerini dolaştıktan sonra bir

psikiyatriste gelir.Tedavi gören GAB’lı hastaların çoğunluğu tedaviden yarar

görür. Psikoterapi ya da ilaç tedavileri uygulanabilir. Bilişsel Davranışçı

psikoterapiler, relaksasyon (gevşeme) eğitimi gibi tedavi yöntemlerinin yararlı

olduğu kabul edilmektedir. Bu yöntemlerden birinin ya da birkaçının birlikte

uygulanmasının etkin olduğu bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir.

GAB tedavisinde antidepresan ve anksiyolitik ilaçlar kullanılır. Tedavinin

amacı kaygı ve endişenin hızla tedavi edilmesidir. Tedavide kullanılan ilaçların

ciddi yan etkileri ve bağımlılık yapma potansiyelleri yoktur.

İlaç tedavisinin etkisi üç haftadan önce başlamayacaktır. İlaç tedavisi belirtiler

tamamen düzelene kadar sürmelidir. Tam düzelme sağlandıktan sonrada

tedaviye en az 1 yıl daha devam edilmelidir