Alkollü içkiler yaygın halde kullanılan keyif verici hususlardır. Kullanım ölçüsü ve sıklığı arttıkça hem
direk tesirlerle hem de çeşitli ruhsal hastalıklara neden olarak birçok olumsuz sonuç doğururlar.
Alkol kullanımının yarattığı en değerli risklerden biri vakitle kullanımına tolerans gelişmesidir. Yani aynı
keyfi almak, birebir sarhoşluk seviyesine ulaşmak için giderek daha fazla ölçüde alkol ölçüsüne ihtiyaç
duyulur. Bu nedenle kullanım sürdüğü takdirde vakit içinde bağımlılık gelişebilmektedir. Bağımlılık
yapan unsurların ortak özellikleri tekrar alımlarını pekiştirici tesire sahip olmalarıdır. Beyindeki ödül
sistemi üzerinde unsurun keyif verici özelliği bireyin alkol yahut maddeyi tekrar tekrar kullanarak bağımlı
olmasına neden olur. Bağımlı kişi, yaşadığı olumsuz sonuçlara karşın bağımlı olduğu maddeyi
kompulsif bir biçimde kullanır.
Bireysel değişkenliklerden ötürü sıkıntılı alkol kullanımına karar vermek kolay olmasa da belli
standartlar vardır. Bunların üzerindeki alkol kullanım ölçüleri “zararlı/riskli kullanım, fizikî ve/veya
ruhsal ziyana yol açabilecek seviyede alkol kullanımı” olarak tanımlanır. Bu ölçüler aşağıdaki üzeredir;
– Erkekler için; bir seferde 4 ya da daha fazla ünite içki ya da haftalık 14’den fazla ünite içki
– Bayanlar için; bir seferde 3 ya da daha fazla ünite içki ya da haftalık 7’den fazla ünite içki
Bir ünite içki= Bir 330 ml lik (küçük) bira (%5 alkol oranında), 1 kadeh (140 ml) şarap (%12 alkol
oranında), 1 tek (40 ml) votka-viski-cin (%40 alkol oranında) ve 1 tek (40 ml) rakı (%45 alkol oranında).
Eğer bu ölçülerin üzerinde kullanım kelam mevzusuysa ve birey bu bahiste yardım talep ediyorsa tedavi
planlanır. Tedavinin birinci bir hafta-on günü arındırma (detoksifikasyon) devridir. Şayet kullanım miktarı
çok fazlaysa alkolün bırakıldığı birinci günlerin hastanede yatarak geçirilmesi daha uygundur. Çünkü
bağımlılık düzeyindeki kullanımlarda alkol kullanımı süratli şeklide bırakıldığında önemli mahrumluk belirtileri
ortaya çıkar. Bunlar terleme, titreme, uykusuzluk, huzursuzluk, korku üzere tolere edilebilecek belirtiler
olabileceği üzere epileptik (sara) nöbet, deliryum (bilinç azalması, halüsinasyonlar, ajitasyon vd.) üzere ciddi
ve hatta vefat riski olan tablolar da olabilir. Bu nedenle hastalar ya tekrar içki içerek bu yoksunluk
belirtilerini gidermeye çalışırlar ve bırakma uğraşı başarısızlıkla sonuçlanır ya da bu olumsuz sonuçlara
maruz kalırlar. Daha hafif kullanım durumlarında ayaktan tedaviler mümkün olabilir. Ancak tekrar de
hastanın bu arındırma devrini konutta ve bir yardımcının eşliğinde geçirmesi uygun olacaktır. Zira bu
periyotta kullanılması gereken ilaçlar günlük hayatı olağan haliyle sürdürmeyi ve iş yapmayı engelleyici
olacaktır.
Arındırma periyodu tedavisinden sonra hem ilaçlar ile hem de özgün psikoterapi formülleri ile bağımlılık
tedavisi uygulanır. Ferdî ya da küme terapileri, aileye müdahaleler, dayanak kümeleri (adsız alkolikler,
AA) hastanın alkolsüz yaşama ahenk sağlamasına yönelik kullanılan usuller ve uğraşlardır.
Alkolün yüksek ölçülerde ve sıklıkta kullanımı bağımlılık dışında başka psikiyatrik bozukluklara da
neden olabilir. Depresif bozukluk, korku bozuklukları (panik atak gibi), uyku bozuklukları üzere. Bu
durumlarda bağımlılık tedavisi ile birlikte bu hastalıkların tedavisinin de yapılması gerekir.
Öte yandan öbür psikiyatrik hastalıklarda alkol bağımlığı gelişimine taban hazırlayabilir. Kişilik
bozuklukları, toplumsal fobi, panik bozukluk, depresif bozukluk, uyku bozuklukları bunlardan bazılarıdır.
Bireyler altta yatan bu sıkıntılarının yarattığı zorlukların üstesinden gelmek için alkole başvururlar (örneğin
uykuya dalma sorunu olan birinin her gece uyuyabilmek için alkol alması, uçak fobisi olan bir iş adamının
her uçak seyahatinden evvel ve uçuş sırasında alkol alması ya da toplumsal fobisi olan bir sanatkarın her
sahneye çıkışından evvel alkol alması gibi) ve vakitle alkol kullanımı denetimden çıkarak bağımlılık
gelişebilir. Bilhassa kişilik sıkıntılarının eşlik ettiği durumlarda alkol bağımlılığı tedavisinden sonra uzun
müddetli psikoterapi gerekli olacaktır.