Tıbbı karşılığı osteoartrit olan kireçlenme, sıklığı yaşla birlikte artan, eklem kıkırdağının lokal kaybıyla
bilikte eklem kenarlarında meydana gelen kemik değişiklikleridir. Klinik olarak temel yakınma, ağrı ve
tutukluktur.
Kireçlenme tüm dünyada nüfusun yaşlanmasıyla birlikte artmakta ve bilhassa hayatın ikinci yarısında
önemli ölçüde hayat kalitesini olumsuz tarafta etkilemektedir.
Kireçlenmenin tanımlanmasında düz grafi üzere radyolojik imgeler kıymetli yer tutmaktadır.
Kireçlenme eklem aralığında daralma, yeni kemik çıkıntıların oluşması, kist sık karşılaşılan radyolojik görüntülerdir.
Kireçlenme nedir? Risk faktörleri nelerdir?
Kireçlenmede ferdi risk etkenleri, hastalığa yatkınlığı artırmak ve eklemlerde olağandışı biyomekanik
yüklenmeye neden olmak halinde iki temel sistem üzeride tesirli olurlar.
Yaş-cinsiyet- ırk: Yaş her iki cins için de en güçlü risk etmenlerinin başında gelir. Diz kireçlenmesi
kadınlarda daha sık görülürken, kalça kireçlenmesi erkeklerde daha sıktır.
Genetik: Kireçlenmede genetiğin tesirinin %50-65 seviyesinde olduğunu ve genetik tesirin el ve kalça
kireçlenmesinde, diz kireçlenmesinden daha besbellidir.
Obesite: Kilolu olmak, bayanlarda daha bariz olmak üzere her iki cinste diz kireçlenmesinin hem
oluşumu hem de seyri açısından kıymetli bir risk etkenidir. Kalça kireçlenmesinde bu bağ diz eklemi
kadar güçlü değildir. Obesite kireçlenme alakasında mekanik yüklenmenin artışı temel mekanizma
olarak düşünülmektedir.
Yaralanma: Büyük travmalar ve eklemleri zorlayan tekrarlayan hareketler kireçlenme gelişimi
açısından yer hazırlar. Ayak bileği ve dirsek üzere kireçlenmeden nadiren etkilenen eklemlerde
kireçlenme çoklukla yaralanma sonrası olmaktadır. Çiftçilerde kalça, madencilerde bel ve diz
kireçlenmeleri daha sık görülür.
Kireçlenme nedir? Bulguları nelerdir?
Kireçlenmeye bağlı bulguların ortaya çıkması 40 yaşında evvel enderdir. Bulguların sıklığı ve şiddeti
yaşla birlikte artmaktadır. Ağrı kireçlenmenin ana semptomudur. Derinde ve sızı biçiminde tanımlanır.
Hava durumu ve günlük hayatta zorlamaya bağlı olarak azalıp artabilir. Hastalık ilerledikçe minimal
bir hareketle ve hatta istirahatle bile ağrı artmaya başlar. Ağrı hadiselerde hasta ağrı nedeniyle uykudan
uyanmaya başlar. Sertlik sık görülen bir bulgu olup, daha çok sabahları ve aşikâr bir mühlet hareketsizliği
takiben ortaya çıkar. Şişlik ve eklemlerde biçim değişikliği olabilir. El kireçlenmesinde kavrama
yetersizliği, omuz kireçlenmesinde giyinme zorluğu, kalça ve diz kireçlenmesinde ağrılı yürüme ve
yürüme aralığında azalma ve çobuk yorulma görülebilir.
Diz kireçlenmesi görülme sıklığı açısından omurga ve kalça kireçlenmesinden sonra üçüncü sırada yer
alır. hastalar klinik olarak iki katergoride incelenebilir. Birinci kategoride hasta sıklıkla genç ve
erkektir. Evvelce geçirilmiş bir zedenlenme yahut menisküs ameliyatına bağlı olarak dizde kireçlenme
saptanır. İkinci katergoride ise hasta orta yaş ve üstünde olup sılıkla bayandır. Dize ilavetan diğer
eklemde de tutulum vardır. Hastalar ağrının hareketle artıp istirahatle azaldığını belirtirler. Özellikle
yürüme ve merdiven inip çıkma sırasında ağrı artar.Eklemin çeşitli yerlerinde hassasiyet saptanır. Diz kireçlenmesi hastanı aktivitelerini kıymetli ölçüde kısıtlayabilir.
Muayenede diz eklemindeki oluşan osteofitler (kemik çıkıntıları) sistemsiz ve sert şişlikler şeklinde
palpe edilirler. Diz eklem hareketinde kısıtlanma meydana gelebilir. Hastalığın ileri devrinde uyluk
ön yüzünde bulunan adelede erime olabilir. Diz yan bağlarının gevşemesine bağlı dizin normal
mekanik yapısı bozularak dizde deformiteler olur. Sıklıkla varus deformitesi yani 'O' bacak olur.
