Bağımlılık yapan hususun kullanımı sırasında ve sonrasında sağladığı olumlu hisler kişinin o maddeyi kullanıma devam etmesi için bir sebeptir. Bağımlılık yapan husus bireyin üzerinde güzel hisler bırakır ya da olumsuz hislerinin kaybolmasını sağlar. Bu sebeple, kullanımdan çabucak sonra gelen âlâ his, bağımlılığın olumsuz sonuçlarından daha kıymetli görülür. Bunu bilgisayar oyunlarının çok oynanması ve bağımlılık yaratması sürecinde kıymetlendirecek olursak, oyunun verdiği görsel uyarıcıların bedende yarattığı fizyolojik güzellik hissi sonucu kullanımının sürdürülmesi olarak düşünebiliriz. Oyun oynama sırasında ve sonrasında da fizyolojik bir rahatlama hisseder. Oyun oynandıktan sonra hissedilen bu tip rahatlatıcı hisler ise oyun oynama davranışının tekrar tekrar yapılıp bir alışkanlık ve hatta bağımlılık haline gelmesine yol açar.
* Kişi kendini bilgisayar başında daha âlâ hisseder.
*Oyun başında daha fazla vakit geçirir.
* Aile ve arkadaşlardan uzaklaşır.
* Bilgisayardan uzaklaşınca huzursuz ve sonlu olur.
Bu üzere durumların görülmesi ‘Oyun Bağımlılığı’ tehlike çanının çaldığını bize göstermektedir. Bir öbür kıymetli husus ise oyunların içerikleridir. Şiddet içerikli oyunların oynanmasının çocuklarda ve ergenlerde önemli sorunlara neden olduğunu görüyoruz. Örneğin,
“Oynanan oyun içerisindeki şiddet içeren sahneler fazlaysa ve oyun içerisinde uygulanan şiddetin karşılığında ödül kelam konusu ise, haz prensibi ile hareket eden beynin oyuna bağımlı olmasına neden olmaktadır. Haz yaşamak isteyen beyin şiddete eğimli hale gelmekte. Hazzı bekleme ya da erteleme fikri çocukta anksiyeteye neden olmakta ve dehşet hissinin oluşmasına neden olmaktadır. Anne ve babalarından sevgi alacakları devirde çocukların şiddet içerikli oyunlar oynaması ya da izlemesi, saldırganlığa meyillerinin artmasına yol açmaktadır. Tıpkı vakitte şiddet içeren oyunlar, çocukların gündelik ömründe, şiddete eğilim göstermesine neden olmaktadır ve bu çocuklar saldırganlıktan zevk almaktadır. Bu oyunlar yalnızca şiddet değil, hırs ve memnunluk hissinin tatminini de sağlar. Stratejiye dayalı savaş ve şiddet oyunlarını oynayan bir çocuk, o oyunda başarılı olursa kazanma hissini tadacak ve keyifli olacaktır. Çocuk aslında bunu otomatik bir bilgisayar ortamında çok da uğraş harcamadan elde eder.
Oysa günlük hayatta memnunluk çoğumuzun daha az elde ettiği bir şeydir ve efor gerektirir. Oyunlarda bu duyguya sahip olabilmek çok daha kolaydır ve bu sebepten ötürü çocukların oyun oynama davranışları pekiştirilmiş olur. Şayet çocuk oyunda başarılı olamazsa ziyadesiyle hırslanır ve tekrar dener. Başaramaz ise tekrar dener… Her seferinde “game over” yazısını görerek oyun tarafından reddedilen bir çocuk, hırs üzere ekseriyetle ziyan veren bir duyguya ilaveten öfke hissedecektir. Zira reddedilmişlik, öfkeyle sonuçlanır.
Öfke tekrar başarmaya yönelik bir hırs doğurur ve bu kısır döngü, memnunluk hormonu uğrunda sürer sarfiyat. İşte oyun bağımlılığının temelinde yatan asıl süreç budur.
Şiddet içerikli bilgisayar oyunların başka ziyanlı tesirleri şöyle sıralanabilir:
*Düşmanlık hislerini beslemekte, dert seviyesinde artışa neden olmaktadır.
*Bu oyunlar fizikî güç kullanımında artışa yol açmaktadır. Günlük hayatta, mutsuz edici olaylara daha saldırgan reaksiyonlar vermeye sebep olmaktadır.
*Sosyal davranışlarda azalma kelam hususudur.
*Şiddet içerikli oyunlar ile geçirilen vakit arttıkça obezite riski de artmaktadır.
*Bilgisayar başında geçirilen vakit arttıkça akademik başarıda azalma görülmektedir.
AİLELERE BÜYÜK MİSYON DÜŞÜYOR!
*Sohbet ederek ve vakit ayırarak çocuklarınızın ne kadar değerli olduklarını onlara hatırlatın.
*Bilgisayar kullanımı konusunda bilhassa çocuk ve gençleri yanlışsız bir halde eğitmeliyiz.
*Bilgisayar kullanım mühletlerine müdahale edilebilmeli, bilgisayarlarında hangi programların yahut oyunların yüklü olduğu denetim edilebilmeli, konutta bilgisayarın yeri kolay görülebilir biçimde düzenlenmelidir.
*Özellikle küçük çocukların, gerek televizyon izlerken gerekse bilgisayarda oyun oynarken mümkün olduğunca yalnız bırakılmaması gerekir.
* Bedensel gelişimi desteklemek emeliyle bilgisayar oyunu oynamak yerine, ailelerin çocuklarıyla alternatif fizikî etkinlikler (kitap okuma, parka gitme, somut oyunlar oynama vb.) yaparak nitelikli vakit geçirmeleri kıymetlidir.
Bilgisayar oyunlarının olumsuz tesirlerinden korumak hedefiyle çocuk ve gençlere bilgisayar kullanmayı yasaklamak tahminen birçok ailenin birinci aklına gelen önlem olabilir. Lakin yasaklamak hiçbir vakit bu sıkıntıya kalıcı tahlil getirmez. Bu üzere tedbirlerde çocuk ve gençler ebeveynleri tarafından denetim edilemedikleri vakitlerde yasakları uygulamamayı tercih edebilir ya da konut dışında bu imkânları elde etmek hedefini güdebilirler. O halde ailelerin çocuklarıyla yakın temasta olmaları ve bilgisayarı olumlu tarafta kullanmaları için çocuklarıyla kolay bir irtibat ortamı sağlamalar daha kalıcı bir tahlil getirecektir.
