Cinsellik uyarılma, plato, orgazm ve çözülme olmak üzere 4 temel basamaktan oluşur. Cinsel problemler ise
bu dört etabın birinde ya da bir kaçında ortaya çıkan aksamalar olarak tanımlanır. Cinsel yanıt
evreleri dışında cinsel ağrı bozuklukları ve vajinismus da cinsel fonksiyon bozuklukları ortasında yer
almaktadır.
Masters ve Johnson’a nazaran cinsel fonksiyon bozukluğu: insan cinsel cevap döngüsünde gereğince cinsel
uyarılma ve/veya doyuma ulaşmada yetmezliğe yol açabilecek rastgele bir aksamadır.
NEDEN CİNSEL SIKINTILAR YAŞANIR?
1) Cinsel eğitimin yetersizliği: cinsellik ve seks yaşantısı hakkında bilgi sahibi olmamak cinselliğe dair
yanlış ya da abartılı isteklere neden olabilir. Cinsel organlar ya da cinsel birliktelik hakkında yetersiz
bilgiye sahip olan bireyler olağan olan cinsel davranışları sergilemekten çekinebilirler.
2) Cinsel mitler; cinsellikle ilgili yetersiz bilgi halk ortasında cinsellikle ilgi anlatılan korkutucu kimi olaylara
inanmaya itebilir. Birleşme sonrası çok fazla kan gelmesi, cinsel ilginin çok fazla can yaktığına dair
söylemeler, ya da bağlantı sırasında kilitlenip kalmak üzere abartılı ve gerçek dışı duyumlar kişiyi cinsel ilişkiye
girmekten alıkoyabilir.
3) Tutucu ortamda büyüme; çocukluktan itibaren ailemizden ve yakın etrafımızdan cinsellikle ilgili
olumsuz duyumlar, yasaklar ya da korkutucu kelamlar duyan bireyler, cinselliğe dair olumsuz bir bakış
açısına sahip olabilirler. Cinsel yaşantı sırasında makûs bir şey yaptıkları istikametinde şuurlu ya da bilinçdışı
suçluluk hislerine kapılabilirler.
4) Yetersiz cinsel tecrübe; hayatta ki her şey üzere cinsellikte sonradan öğrenilen bir durumdur. Evlilik
öncesi cinsel tecrübe yaşamamış şahıslar cinsel yaşantılarını etraftan duydukları doğrultusunda el
yordamıyla keşfetmeye ve bulmaya çalışırlar. Cinsel problemler yaşayan birçok kişi cinsel organlarını ya da
karşı cinsin cinsel organını tam manasıyla tanımamakta ve deneyimsizliğe bağlı olarak yanlış şekillerde
cinsel ilgiye girmeye çalışmaktadır.
Özellikle vajinusmus sorunu yaşayan birçok bayan kendi vajınasına ya da birlikte olduğu erkeğin cinsel
organına hiç yakından bakmamış hatta cinsel organları çok makus, nahoş ya da iğrendirici olarak
kıymetlendirmektedir.
5) Bozuk aile bağları; kök ailesiyle ilgili önemli çatışma ve sorun yaşayan bir çok şahısta cinsel işlev
bozukluğu görülme mümkünlüğü çok yüksektir.
6)Travmatik cinsel tecrübeler; yapılan çalışmalar geçmiş devirde olumsuz cinsel tecrübe ya da
yaşantısı (cinsel istismar, taciz, ilgiye zorlanma vb) olan bireylerde birçok cinsel sorun ortaya çıktığını
göstermektedir. Bilhassa vajinusmus sorunu yaşayan bayanların geçmiş devirlerde olumsuz ya da
zorlayıcı cinsel teşebbüslere maruz kaldığı görülmektedir.
7) Cinsiyet rollerindeki güvensizlik; cinsel bağlantı öncesi kusur yapacağını ya da gereğince iyi
sevişemeyeceğine dair telaş yaşayan bireyler, küçük düşme, alay edilme vb nedenlerle cinsel ilişkiden
uzak durabilir ya da çeşitli cinsel sıkıntılar yaşayabilirler.
8) Gebe kalma korkusu; cinsel ilgi sonrası gebe kalma telaşı yaşayan bayanlarda vajinusmus ve
öbür cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir.
9) Bekaret telaşı; bakire olduğu halde kan gelmeyeceği ya da kızlık zarının kalın-esnek ya da hiç
olmaması durumunda partneri tarafından suçlanacağını düşünen bayanlarda vajinusmus gelişebilir. Kızlık
zarı (himene) kimi bayanlarda doğuştan bulunmaya bilir, vajinanın art bölgesinde kaldığı için ya da
esnek yapıda olduğu için münasebet sırasında kanama yapmayabilir. Hatta kimi bayanların kızlık zarı
doğumdan sonra yırtılabilir.
10) Ruhsal sıkıntılar; kaybı bozukluğu, depresyon üzere kimi ruhsal meselelere bağlı olarak cinsel işlev
bozukluğu gelişebilir.
11) Abartılı performans beklentileri; kendisinin ya da partnerinin cinsel yaşantıyla ilgi gerçek dışı abartılı
beklentilerinin olması durumunda kişi bu beklentileri karşılayıp karşılayamayacağı tarafında bir endişe
hissedebilir buda performans telaşına neden olur. Kişi sergileyeceği performansı düşünmekten
sevişmeye odaklanamaz.
12) İlgiler de yaşanan problemler; ikili bağlantılarda ki sorulardan, eşi cezalandırma isteği, aldatılma, terk
edilme kaygısı vb bireyde cinsel problemlere yol açabilir.
13) Suçluluk ve günahkarlık hisler; bilhassa muhafazakar ya da fazla klasik aile yapılarından
gelen şahıslarda evlenselerde dahi bilhassa şuur dışı bir niyet olarak yaptıklarının berbat olduğu inancı
devam eder. Bu tip niyetler bireyde suçluluk ve günah işlediği istikametinde hislere neden olur.
14) Anksiyete (kaygı); cinsel fonksiyon bozukluklarında genelde en sık görülen nedendir. Cinsellik öncesi ya
da sırasında ki anksiyete ne olursa olsun şahısta ortaya çıkacak olan haz (zevk alma ve uyarılma) hissini
engeller
Anksiyeteye bağlı olarak yinelenen cinsel tecrübelerde birebir olumsuz hislerin yaşanacağı korkusu ile
uyarılma oluşmaz. Böylelikle bir kısır döngü ortaya çıkar ve performans anksiyetesi cinsel işlev
bozukluğunun sürmesine neden olur. Partnerin de hayal kırıklığına uğraması hastanın performans
anksiyetesini arttırır. Düşünce verici bu durumdan kurtulmak için hasta cinsellikten kaçınmaya başlar.
Cinsel bağlantıdan kaçınan kişi rahatlama hissederken, partneri tarafından tahminen de “artık istenmediği”
halinde yorumlanmaktadır. Böylelikle eşler ortası çatışmalar başlar. Bu olumsuz kısır döngü sadece
vajinusmusta değil öbür cinsel fonksiyon bozukluklarında da kıymetli rol oynar.
KADIN CİNSEL ORGANININ ANATOMİSİ
Sağlıklı yetişkin bir bayanda dış genital yapıya vulva ismi verilir. Vulva; dış dudaklar, iç dudaklar, klitoris,
uretra (idrar kanalı) ve vajinadan (cinsel bağ sırasında penisin girdiği nokta) oluşur. İç genital yapı ise
himen (kızlık zarı), vagina, uterus, fallop tüpleri ve overlerden ibarettir. Bayanlar da dış genital yapılar
farklı görünümlerde olabilmektedir.
VAJİNİSMUS
Vajinusmus ülkemizde kadılarda en sık görülen cinsel fonksiyon bozukluğudur. Yaklaşık olarak her 10
bayandan birinde vajinusmus görülmektedir. Kültürel, dini ve eğitim biçimi bu sorunun ortaya çıkmasında
çok büyük rol oynar. Her eğitim ve sosyo-ekonomik seviyede ki bayanda görülmesine karşın, kapalı,
tutucu, muhafazakar, çok seviyede klasik, kırsal kesimde yetişmiş, bekaret kavramına fazla değer
veren bayanlarda görülme mümkünlüğü daha yüksektir.
Ana teşhis kriteri; “vajinanın dış üçte birindeki kaslarda, tekrarlayan ya da daima, istem dışı ve cinsel
münasebete mahzur olan kasılmanın” olmasıdır. Vajinismus yaşayan bayanlarda cinsel ilgi sırasında ağrı,
acıdan korkma, cinsel ilgiden korkma ya da uzak durma davranışları da sıklıkla görülür.
Cinsel alakaya girme denemeleri sırasında ortaya çıkan kasılmalar istemsiz bir halde, kişinin kontrolü
dışında ortaya çıkar. Kasılma vajina kaslarında olduğu üzere bayan bacaklarında, tüm bedeninde da
olabilir. Bu kasılmaya dehşet, cinsel birleşmeden kaçınma, penisin vajinaya asla giremeyeceği üzere duygu
ve niyetler eşlik eder. Vajinismus sorunu yaşayan bayanlar çok azda olsa cinsel bağa girebilseler
dahi bu ilgiden keyif almadıkları üzere acı ve ağrı hissederler.
Vajinismus sorunu yaşayan bayan daha evvelden hiç cinsel bağlantı kuramamışsa primer, olağan cinsel
alakadan bir mühlet sonra ortaya çıkmışsa sekonder olarak tanımlanır.
DSM-IV –TR Teşhis ölçütleri:
A.Vajinanın üçte birindeki kaslarda koitusu engelleyecek halde, daima olarak ya da yineleyici bir
biçimde istem dışı spazm olması.
B. Bu bozukluk besbelli bir derde ya da şahıslar ortası bağlantılarda zorluklara neden olur.
C. Bu bozukluk, öbür bir eksen 1 bozukluğu ile açıklanamaz ve yalnızca gerçek tıbbi durumun doğrudan
tesirlerine bağlı değildir.
Evlilik öncesi vajinal girişin olmadığı sevişme durumlarında bu sorunun farkına varamayan pek çok kadın
bulunmaktadır. Evlendikten sonra cinsel alakaya giremeyen çiftlerin bir kısmı bu sorunun süreksiz bir şey
olduğunu düşünerek denemeler yapmaya devam ederler. Lakin başarısız birçok denemeden sonra
farklı yollar denemeye yönelebilirler. İşe yaramayan fakat bu sorunu yaşayan birçok çiftin kullandığı
birtakım yollar ortasında; alkol alıp sarhoş olduktan sonra cinsel bağlantıya girme denemeleri, esrar vb
husus kullanarak münasebete girme denemelerinden bahsedebiliriz.
Bu sorunun tahlilinden haberdar olmayan birtakım doktorlar, vajina bölgesini uyuşturan kremler, kızlık
zarının operasyonla kesilmesi ya da çubuklar vererek bu sorunu çözmeye çalışmaktadır. Yukarda
sayılan bu usuller bazen işe yarasada sorunu büsbütün çözmez, cinsel alakaya girseler dahi kadının
kaygıları ve acı-ağrı hissi devam eder.
Bazı çiftler uzun yıllar hatta bir hayat uzunluğu vajinal bağa girmeden ömürlerini devam ettirebilir hatta
sürtünme yolu ile vajina üstüne boşalarak gebe kalabilir ve çocuk sahibi olabilirler. Birkaç seansta bu
sorunu çözerek kaliteli ve keyifli bir cinsel ömür sürmek yerine bu yollara başvurmak hem bayan hem de
erkek için uzun vadede münasebet problemlerine yol açabilmektedir. Aklıda tutulması gereken en kıymetli nokta
vajinusmusun zaten geçen bir sorun olmadığıdır.
VAJİNİSMUS TEDAVİSİ
Vajinismus bayanın ruhsal yaşantısı ve vajinada ki kas sisteminden kaynaklı bir problemdir. Bu sorunun
ilaçla ya da cerrahi bir operasyonla tedavi edilmesi mümkün değildir. Vajinusmusun tek tedavi yöntemi
cinsel terapidir. Cinsel terapi ile ortalama 4-8 seansta %95 olasılıkla kesin çözülebilir bir problemdir.
Cinsel terapide hem meskende yapılacak konut uygulamaları (ev ödevleri) hem de terapi seansı sırasında kişinin
partneriyle yaşadığı ya da geçmişte yaşadığı olumsuz durumlar üzerinde çalışılarak sorun tamamiyle
ortadan kaldırılır. Cinsel terapinin hedefi yalnızca kişinin yaşadığı sorunu çözmek değil, sorunun
tahlilinden sonra çiftin daha kaliteli, daha dorum verici bir cinsel yaşantıya sahip olabilmesi için
gereken bilgilendirmenin yapılmasıdır. Vajinusmus tedavisi tercihen eşle birlikte yapılmakla beraber
yalnızda yapılabilir.
Vajinsumus tedavisinde akılda tutulması gereken en değerli nokta, cinsel terapi ya da vajinusmus
tedavisi için dayanak alacağınız psikoloğun bu alanda yüksek lisans yapmış olması (uzman psikolog
olması) ve uzmanlığının yanı sıra cinsel terapi alanında özel eğitimler almış olmasıdır. İzmirde cinsel
terapi yaptığını tabir eden bir çok psikolog vardır. Her psikolog ya da her uzman psikolog cinsel terapi
uygulayıcısı değildir. Size ‘’ bir gün belirle ve o gün yap’’ vb telaffuzlarda bulunan bireylerin cinsel terapist
olamadığı aklınızda tutmanız önerilir. Cinsel terapi ya da vajinusmus tedavisinde her hafta seansta
konuşulacak mevzular ve meskende yapılacak uygulamalar muhakkak bir nizama nazaran sarfiyat. Çift her hafta yeni bir
adıma geçer. Bu nedenle uzmana baş vurmadan evvel kesinlikle uzmanın özgeçmişini (CV) yüksek lisans
yapıp yapmadığını ve cinsel terapi konusunda özel bir eğitim alıp almadığını araştırınız. Aksi taktirde
yaşayacağınız yeni olumsuz durumlar sorunu çözmeye yönelik motivasyonunuzu kırabileceği gibi
sorunun büyümesine de neden olabilir. Değişim Psikoloji ve Aile Müşavere Merkezi İzmir’de cinsel
problemler için yardım alabileceğiniz uzman takımla çalışan sayılı kurumlardan biridir.